नागपूर - प्रत्येकाला निरनिराळ्या प्रकारचे छंद असतात. कोणाचा चमच्यांचा तर कोणी आगपेट्या संग्रहीत करतात. कोणाला घड्याळांची तर कोणाला जुन्या नोटा आणि पुरातन नाणी जमविण्याचा छंद असतो. महत्त्वाचे म्हणजे काहींचा संग्रह लाखांच्या घरांत असून, संग्रह करणे म्हणजे खजिना जमावल्यासारखे त्यांना वाटते. मात्र शहरातील एक आजोबा छंदीष्ट लोकांचा संग्रह पैस्याविना वाढावा यासाठी प्रयत्न करतात. नेमके काय आहे त्यांचे काम जाणून घेऊ या... 

चित्तरंजन माणीक हे ७९ वर्षांचे आजोबा. सातत्याने शहराच्या विविध भागात भ्रमंतीवर असतात. जुन्या नाण्यांचा संग्रह करणाऱ्या छंदीष्ट लोकांना आवश्‍यकतेनुसार नाणी मिळवून देण्याच्या ते प्रयत्ना असतात. या कामात ते १९७१ पासून असून, त्यांच्या प्रयत्नांमुळे अनेकांच्या संग्रहात वाढ झाली असल्याची माहिती माणीक आजोबांनी दिली. यासंदर्भात माणीक म्हणाले, छंदीष्ट लोकांना संग्रह करण्यासाठी प्रचंड खर्च येतो. मात्र नाण्यांची अदलाबदल झाल्यास पैसा वाचतो. म्हणून संग्रहकाला आवश्‍यक असलेल्या नाण्याच्या बदलीत आम्ही त्याला हवे असणारे नाणे देतो.  

यासंदर्भात आम्ही नाण्यांच्या किंमती जाणून घेण्यासाठी प्रसिद्ध संग्रहक चेतन अग्निहोत्री यांच्याशी संपर्क केला तर नाही नाण्यांची व जुन्या नोटांची किंमत लाखांच्या घरांत असल्याची माहिती मिळाली. गव्हर्मेंट ऑफ हिंदूस्थानच्या ५ हजार रुपयांच्या रजिस्टरच्या आकारातील नोट आज सुमारे १५ लाखांच्या घरात मिळते. ब्रिटीश सरकारच्या काळात चलनात असलेल्या अडीच रुपयांची नोट एक लाखांच्या वर मिळते आहे. १९५० साली भारत सरकारने चलनात आणलेली २० रुपयांची नोट आज ५ हजारांना मिळते. १ हजार रुपयांची नोट १५ हजार रुपयांना मिळत असल्याची माहिती त्यांनी दिली. भोसलेकालीन नाणी दोनशे ते चारशे रुपयांच्या घरांत असून, नागवंशातली नाणी सुमारे शंभर ते तीनशे रुपयांच्या घरात मिळतात. तसेच इस्ट इंडिया कंपनीने १८३५ साली चलनात आणलेल्या एक रुपयांचा नाणा ३ हजार रुपयांना मिळतो. इतकेच नव्हे तर शिवाई नाण्यांची किंमत सुमारे पंधराशेंच्या वर असून, काही नाणी तर लाखांच्या घरांत असल्याचे माहिती त्यांनी दिली.