Tata Soap: टाटांचं नाव आणि विश्वास; मग तरीही का टिकू शकला नाही देशातला पहिला साबण

जो 'ओके' साबणाने आंघोळ करतो, तो कमळासारखा फुलतो... ओके, आंघोळीसाठी उत्तम साबण.' कदाचित तुमच्यापैकी फार कमी लोकांनी ही धून ऐकली असेल, पण एक वेळ अशी होती की अगदी लहान मुलांनाही या धूनबद्दल माहिती होती. आज जरी तो भारतीय बाजारपेठेतून गायब झाला असला तरी टाटा हा देशातला पहिला स्वदेशी साबण ठरला.

या साबणाने ब्रिटीशांच्या ताब्यातल्या भारताच्या स्वातंत्र्याचा पहिला किरण पाहिला आहे. टाटासारख्या मोठ्या ब्रँडचे नाव त्याच्याशी जोडलं गेलं होतं, जरी ते टाटाच्या इतर कंपन्या आणि ब्रँडसारखे आश्चर्यकारक दाखवू शकले नाहीत. आज देशातल्या पहिल्या स्वदेशी आंघोळीच्या साबणाची गोष्ट जाणून घेऊया...

१९३० मध्ये टाटांनी देशाला पहिला स्वदेशी साबण दिला. जमशेदजी टाटा यांनी १९१८ साली कोची इथं टाटा ऑइल मिल्स कारखाना सुरू केला. या कारखान्यात १९३० साली टाटांनी देशातला पहिला साबण बनवला आणि बाजारात आणला. साबणाचं नाव होतं 'ओके'. त्या काळी लोक आंघोळीसाठी साबण आणि शॅम्पूचा वापर फार कमी करत. ज्या काळात देशावर परदेशी कंपन्यांचे वर्चस्व होते, त्या काळात टाटांनी देशाला पहिला साबण दिला.

साबणाचा आकार इतर साबणांपेक्षा खूप मोठा होता. त्यात एक विशेष प्रकारचा सुगंध मिसळला होता. या साबणाने आंघोळ केल्यानं सुगंध आजूबाजूला पसरत असे, पण या साबणासमोर अनेक आव्हानं होती. बाजारात अनेक ब्रँड्स आधीच उपलब्ध होते. अशा परिस्थितीत ओके लोकांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी टाटांनी जाहिरातींचा आग्रह धरला. टाटांनी जबरदस्त मार्केटिंग प्लॅनिंग करत वर्तमानपत्रात, रेडिओवर साबणाची जाहिरात केली. ओके साबण आकाराने खूप मोठा होता, म्हणून त्याच्या नावाशी टॅगलाइन जोडली गेली – “नहाने का सबसे बडा साबून”.

ओके सोपचं ब्रँडिंग चांगलं होतं. देशातील पहिला स्वदेशी ब्रँड असलेल्या ओकेशी टाटाचं नाव जोडलं गेलं, परंतु तरीही हा साबण बाजारात टिकू शकला नाही. यामागे अनेक कारणे होती. त्या काळात लोक साबण फार कमी वापरत. त्याच वेळी, Lifebuoy आधीच बाजारात उपस्थित होते, जे किमतीच्या बाबतीत ओके पेक्षा खूपच किफायतशीर होते. ओके या साबणाने खडतर झुंज दिली. ओकेने लोकांचं लक्ष वेधून घेतलं, परंतु लोकांच्या घरात ते आपले स्थान निर्माण करू शकले नाही आणि काही वेळातच हा साबण बाजारातून गायब झाला.