ISRO Career : वैज्ञानिक होऊन इस्रोमध्ये करिअर करायचंय? 'हे' कोर्सेस ठरतील फायद्याचे

चांद्रयान ३ मुळे घराघरात सध्या इस्रोची चर्चा आहे.

ISRO Careeresakal

These Courses Will Be Beneficial For Becoming A Scientist ISRO In Marathi :

चांद्रयान ३ मुळे घराघरात सध्या इस्रोची चर्चा आहे. अनेक पालकांना आपली मुलं इस्रोचे वैज्ञानिक व्हावे असे वाटू लागले आहे. जर कोणी गांभीर्याने या क्षेत्रात करिअर करायचा विचार करत असेल तर तुमचे हे स्वप्न सत्यात उतरवण्यासाठी काही खास कोर्सेसची माहिती आम्ही देत आहेत.

इस्रो ही जगातल्या प्रमुख अंतराळ संशोधन संस्थांपैकी एक होती. पात्र उमेदवारांसाठी इथे करिअरच्या अनेक संधी उपलब्ध आहेत. त्यामुळे १२ वी नंतर हे कोर्सेस करून तुम्ही ISRO च्या अंतराळ संशोधन कार्यात काम करू शकतात.

एरोस्पेस इंजिनीअरींग (Aerospace Engineering)

एरोस्पेस इंजिनीअरींगमध्ये एरोप्लेन (विमान), स्पेसशीप (अंतराळयान) आणि क्षेपणास्त्र यांच्या रचना, विकास आणि ऑपरेशन यांचा समावेश होतो.
इस्रो मधील एरोस्पेस अभियंत्यांना त्यांच्यामधील अष्टपैलू आणि चिकीत्सक वृत्तीसाठी ओळखले जाते. त्यांच्याकडे महत्वाच्या जबाबदाऱ्या असतात.
सिस्टिम इंजिनीअरींग हा त्यातही एक महत्वाचा घटक आहे. स्पेसेसशिपमधील किंवा उपग्रहांमधील प्रणालीचे एकीकरण आणि प्रणालीवर नजर ठेवण्याचे कामही एरोस्पेस इंजिनीअरींग करतात.
शिवाय अत्याधुनिक वैमानिक वाहनांचे डिझायनिंग आणि उत्पादन हाही यातील मॅन्युफॅक्चरींग इंजिनीअरींगचा एक भाग आहे.

ISRO : श्रीहरिकोटाहून रविवारी सात उपग्रहांचे प्रक्षेपण; सिंगापूरच्या उपग्रहाचाही समावेश

एव्हियोनिक्स इंजिनीअरींग (Avionics Engineering) :

एव्हिओनिक्स इंजिनीअरींग केलेली व्यक्ती नवनवीन डिझाइन्स विकसित करणे आणि त्यांची चाचणी करण्याचे काम करतात.
इस्रोमधील एव्हिओनिक्स अभीयंते विमान आणि अंतराळ यामाचे नियंत्रण आणि मार्गदर्शन करणाऱ्या इलेक्ट्रॉनिक प्रणालींचे काम सुरळीतपणे सुरू असल्याचे सुनिश्चित करण्याची जबाबदारी पार पाडतात.
एव्हियोनिक्स सिस्टमला वैज्ञानिक प्रकल्पांमध्ये समाविष्ट करता यावे, यासाठी सिस्टीम इंजिनीअर्ससोबत काम करणेही एव्हीयोनिक्स इंजिनीअरींगचा भाग असतो.
डिझाइन इंजिनीअरींग, नेव्हीगेशन आणि नियंत्रण प्रणाली तयार करणे आणि त्यात अद्ययावतता आणण्याची महत्वाची जबाबदारी यांच्याकडे असते.
एव्हिओनिक्स इंजिनीअर्स सॉफ्टवेअर इंजिनीअरींगमध्ये देखील काम करतात. हे इंजिनीअर्स एव्हिओनिक सिस्टम सॉफ्टवेअर तयार आणि देखरेखीचे कामही करतात.

ISRO Scientist Salary : इस्रोच्या वैज्ञानिकांना किती पगार मिळतो माहितीये? सुविधा आणि बरच काही जाणून घ्या

कम्प्युटर सायन्स (Computer Science) :

कम्प्युटर सायन्समध्ये विविध संगणक प्रणाली आणि सॉफ्टवेअर विकास क्षमतांचा समावेश होतो.
इस्रोमध्ये अनेक महत्वपूर्ण कामांसाठी आणि विविध उद्देशांसाठी संगणक प्रणाली तसेच विविध सॉफ्टवेअर्स वापरले जात असल्यामुळे कम्प्युटर सायन्समधून शिक्षण घेतलेले शास्त्रज्ञ इस्रोसाठी काम करू शकतात.
विशिष्ट अंतराळ मोहिमांसाठी नाविन्यपूर्ण सॉफ्टवेअर सोल्युशन्स तयार करणे, स्पेसक्राफ्ट ऑपरेशन्स सॉफ्टवेअर सिस्टमची देखभाल आणि अपग्रेड करणे आणि विश्वासार्हता व कार्यक्षमतेसाठी वेळोवेळी संगणक प्रणाली डिझाइन आणि चाचणी हे लोक करू शकतात.
याशिवाय अंतराळ संशोधनासाठी आवश्यक असणाऱ्या सॉफ्टवेअर आणि प्रोग्राम्सची निर्मिती, अल्गोरीदम तयार करणे आणि डेटा विश्लेषण करण्याचे काम यांच्याकडे असते.

ISRO : अशी झाली होती इस्रोची स्थापना

इलेक्ट्रिक इंजिनीअर्स (Electrical Engineering) :

इस्रोमधील विद्युत प्रणाली आणि ऊर्जा स्रोत विकसित करणे, त्यांची चाचणी आणि देखरेख करण्याचे काम इलेक्ट्रिकल इंजिनीअर्सवर असते.
इलेक्ट्रिकल इंजिनीअर पॉवर स्पेसक्राफ्ट आणि उपगिरहांच्या डिझायनिंगच्या कामात इलेक्ट्रिकल इंजिनीअर्स काम करतात.
इलेक्ट्रिकल सर्किट्स, कंट्रोल सिस्टीम आणि पॉवर डिस्ट्रीब्युशन नेटवर्कचे डिझाइन आणि चाचमी करण्याचे कामही हे इस्रोमधील इलेक्ट्रिकल इंजिनीअर्स करतात.
पण इथे काम करण्यासाठी स्पेसशिप इलेक्ट्रिकल इंटिग्रिटी आणि की सिस्टम ऑपरेशनमधली माहिती आणि ज्ञान आवश्यक आहे.

मेकॅनिकल इंजिनीअरींग (Mechanical Engineering) :

इस्रोमध्ये मेकॅनिकल सिस्टीमची रचना, चाचणी आणि देखरेख करण्याची महत्वाची जबाबदारी इस्रोच्या मेकॅनिकल इंजिनीअर्सवर असते.
अंतराळ मोहिमांमधील थर्मल कंट्रोल आणि स्टक्चरल सिस्टीम करता काम करण्याची जबाबदारीही त्यांच्यावर असते.
एखादे यान तयार करताना त्याच्या रचनेपूर्वीच्या अनेक कामांमध्ये मेकॅनिकल इंजिनीअर्स महत्वाची भूमिका बजावतात.

जिओस्पेशिअल इंजिनीअरींग (Geospatial Engineering) :

भौगोलिक डेटा गोळा करणे, विश्लेषण करणे आणि त्याचा अर्थ लावणे म्हणजे भौगोलिक अभियांत्रिकी.
इस्रो भूस्थानिक अभियंते मॅपिंग, नेव्हिगेशन आणि आपत्ती व्यवस्थापनाच्या कामात महत्वपूर्ण भूमिका बजावतात.
रिमोट सेंसिंग आणि जीआयएसचा वापर करूम पृथ्वीच्या पृष्ठभागावरील डेटा गोळा आणि विश्लेषण करण्यासाठी केला जातो.
भौगोलिक अभियंते अचूक नकाशे तयार करतात. शिवाय पर्यावरणीय बदलांचे निरीक्षण करून नैसर्गिक धोका अथवा आपत्तीविषयी माहिती प्रदान करतात.
ते अवकाशीय डेटा प्रक्रिया आणि व्याख्याद्वारे मिशन नियोजन आणि पृथ्वीच्या गुणधर्मांचा अभ्यासही करतात.

रिमोर्ट सेंसिंग (Remote Sensing) :

इस्रो रिमोट सेंसिंग शास्त्रज्ञ उपग्रह आणि इतर रिमोट सेंसिंग डेटा गोळा आणि विश्लेषण करतात.
ते पृथ्वीची जमीन, समुद्र, वातावरण आणि नैसर्गिक संसाधनांबद्दल डेटा गोळा करण्यासाठी ऑप्टिकल आणि रडार सेंसर वापरतात.
हा डेटा हवामानाचा अंदाज, कृषी निरीक्षण आणि पर्यावरणीय मूल्यमापनासाठी महत्वपूर्ण ठरतो.
रिमोट सेंसिंगच्या मदतीने पृथ्वीची संसाधने आणि पर्यावरणीय बदलांविषयी समजून घेऊन त्यातील माहितीच्या आधारे मूल्यांकन करण्याचे कामही याच अभ्यासक्रमातून शिकवले जाते.

सिग्नल प्रोसेसिंग (Signal Processing) :

सिग्नल्सचे विश्लेषण आणि हाताळणी म्हणजे सिग्नल प्रोसेसिंग.
इस्रो सिग्नल प्रोसेसिंग व्यावसायिक संप्रेषण, रडार आणि इमेज प्रोसेसिंगसाठीही मदत करतात.
क्लिष्ट स्पेसक्राफ्ट आणि सॅटेलाइट डेटामधून संबंधित माहिती काढण्यासाठी अल्गोरीदम आणि दृष्टीकोन वापरले जातात.
प्रबावी आणि विश्वसनीय डेटा ट्रान्सफरसाठी, सिग्नल प्रोसेसिंग नेटवर्क विकसित करण्याचे कामही सिग्नल प्रोसेसिंग अभ्यासक करतात.
डिस्टंट सेंसिंग आणि स्पेसक्राफ्ट नेव्हिगेशनसाठी रडार यंत्रणा आवश्यक आहे.

सिस्टीम इंजिनीअरींग (Systems Engineering) :

कॉम्प्लेक्स सिस्टम डिझाइन आणि मॅनेजमेंट म्हणजे सिस्टम इंजिनीअरींग.
इस्रोमधील प्रणाली अभियंते स्पेस मिशन कॉम्पोनंट डेव्हलपमेंट आणि व्यवस्थापनाचे काम करतात.
विविध उपप्रणालींच्या कामांमधील मार्गदर्शन, नॅव्हिगेशन आणि नियंत्रणाचे कामही सिस्टीम इंजिनीअर्स करतात.

सॅटेलाइट कम्युनिकेशन इंजिनीअरींग (Satellite Communication Engineering) :

सॅटेलाइट कम्युनिकेशन सिस्टम डिझाइन करणे आणि ऑपरेट करणे हे सॅटेलाइट कम्युनिकेशन इंजिनीअर्सचे काम असते.
इस्रोच्या डेटा ट्रान्सफर, दूरसंचार आणि प्रसारणास मदत करणाऱ्या प्रणालीवर ही टीम काम करते.
ते ग्राउंड स्टेशन आणि उपग्रह यांच्यातील दुवा बनून डेटा ट्रान्समिशन, स्पीड ऑप्टिमायझेशन आणि सिग्नल क्वालिटी राखण्याचे काम करतात.
उपग्रह संप्रेषण तज्ज्ञ (ब्रॉडकास्टर्सना) उपग्रह नेटवर्कवर दूरदर्शन आणि रेडिओ प्रसारीत करण्यात आणि उपग्रहांद्वारे व्हॉइस आणि डेटा कनेक्शन सक्षम करण्यात मदत करतात.

रोबोटिक्स आणि ऑटोमेशन (Robotics And Automation) :

रोबोटिक्स आणि ऑटोमेशन हे अंतराळ संशोधन आणि मिशन ऑपरेशन्ससाठी महत्वपूर्ण आहेत.
इस्रोमधील रोबोटिक्स आणि ऑटोमेशन व्यावसायिक अंतराळ वाहने तयार करण्यात, देखरेख करण्यासाठी आणि एक्सप्लोअर करण्यासाठी मदत करतात.
ते अचुक कामांसाठी स्पेस-रेडी रोबोट तयार करतात.
अंतराळ मोहिमांमध्ये रोबोटिक्स आणि ऑटोमेशन तज्ज्ञांद्वारे डिझाइन केलेले आणि प्रोग्राम केलेले रोबोटिक शस्त्रे, रोव्हर्स आणि इतर स्वायत्त उपकरणे वापरतात.
अवकाश संशोधनातल्या विविध कामांमध्ये हे रोबोट्स उपयुक्त ठरतात.

अॅनालिटिक्स आणि डेटा इंजिनीअरींग (Analitics And Data Science):

इस्रोचे उपग्रह आणि सेन्सर डेटा सायन्स आणि विश्लेषणासाठी मोठ्या प्रमाणात डेटा कॅप्चर करतात.
इस्रोमधील डेटा सायंटिस्ट पृथ्वीच्या पर्यावरणशास्त्र, हवामानचा कल, मिशन नियोजनाचा अभ्यास करतात.
विश्लेषणात्मक पद्धती, मशीन लर्निंग अल्गोरिदम आणि सांख्यिकीय यांचा अभ्यास करून डेटासेटचे विश्लेषण करतात.

ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!

Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.

Isro

Career

Engineering

Engineering Courses