असे बनवा मृत्यूपत्र, जेणेकरून आपल्यानंतर उद्‌भवणार नाही संपत्तीबद्दल कौटुंबिक वाद !

सोलापूर : मृत्यू म्हणजे सर्व गोष्टींचा अंत नाही. त्यानंतर खटल्याचा टप्पा आपल्या मालमत्तेवर दावा करण्यास सुरवात करतो. आपण आपल्या मृत्यूनंतर या प्रकारच्या परिस्थितीस वाचवू शकता आणि यासाठी मृत्यूपूर्वी लिखित इच्छापत्र (मृत्यूपत्र) (Last Will) बनविणे फार महत्त्वाचे आहे. आता तुम्ही विचार कराल की हे वयस्कर लोकांचं काम आहे, आता माझे वय काय आहे? परंतु संपूर्ण आर्थिक नियोजनाच्या मूलभूत नियमांमध्ये, आपली मालमत्ता कशी विभाजित केली जाईल हे आधीच ठरवणे देखील आपल्यावर अवलंबून आहे; जेणेकरून आपल्यानंतर आपल्या मालमत्तेतून कोणाला काय मिळेल, हे स्पष्ट होईल. (Make a will so that there will be no family dispute for property after you)

अंतिम इच्छापत्र कसे करावे?

• आपण इच्छापत्र करण्यास प्रारंभ करण्यापूर्वी, आपल्याला खाली नमूद केलेल्या काही गोष्टी कराव्या लागतील

• आपल्या एकूण मालमत्ता आणि जबाबदाऱ्यांची यादी करा, ज्यात सर्वकाही स्पष्टपणे लिहिलेले आहे

• आपल्या प्रत्येक मालमत्तेसाठी काय अटी व शर्ती आहेत त्याबद्दल लिहा

• तुमच्यानंतर तुमच्या कुटुंबातील कोणत्या सदस्याला मालमत्ता मिळेल हे स्पष्टपणे लिहा

• आपण निघून गेल्यानंतर ही इच्छा पूर्ण करणारी व्यक्ती कोण असेल?

• अल्पवयीन वारसदाराबाबतीत हे लिहा की तो सज्ञान होईपर्यंत मालमत्तेचा गार्डियन कोण असेल

• वर नमूद केलेली इच्छा लिहीत असताना आपण आपल्या वकिलाची मदत घेऊ शकता. तो तुमचे इच्छापत्र कायदेशीर मार्गाने लिहील आणि त्यासंबंधित कायदेशीर बाबीही स्पष्टपणे लिहील.

• आधीच इच्छापत्र लिहिलेले असेल तर त्याचे पुनरावलोकन करणे

ज्यांनी आधीच इच्छापत्र लिहून ठेवले आहे, त्यांनी वेळोवेळी त्याचे पुनरावलोकन केले पाहिजे; जेणेकरून आवश्‍यकतेनुसार कोणताही बदल करता येईल. उदाहरणार्थ, लग्न, घटस्फोट, मुले होणे, एखाद्या कुटुंबातील सदस्याचा मृत्यू किंवा नवीन मालमत्ता ताब्यात घेणे, वारसांमध्ये बदल करण्याची इच्छा यांसारख्या सर्व घटना इच्छापत्र लिहिल्यानंतर काही वर्षांत घडतात. आपल्या अस्तित्वात असलेल्या इच्छापत्रामध्ये आपण काही छोटे आणि मोठे बदल करू शकता किंवा आपल्याला असे वाटत असेल, की त्यानंतर काही गोष्टींमध्ये बरेच बदल झाले आहेत, तर आपण नवीन इच्छापत्र बनवू शकता.

इच्छापत्राची अंमलबजावणी आणि त्याची नोंदणी करणे

एकदा इच्छापत्र पूर्ण झाल्यावर आपण ते एखाद्या साध्या कागदावर प्रिंट करू शकता, ज्यावर साक्षीदारांच्या स्वाक्षऱ्या असतील. साक्षीदार असे लोक असावेत ज्यांना आपल्या इच्छेनुसार काहीही मिळत नाही, म्हणजे ते आपल्या इच्छेचे हितकारक नाहीत. इच्छेची नोंदणी करणे अनिवार्य नाही; परंतु नोंदणीकृत इच्छापत्र आपल्यानंतर अमलात आणणे खूप सोयीचे असेल. इच्छेच्या लाभार्थींमध्ये कोणत्याही भांडणाची शक्‍यता कमी होईल.

आपण इच्छापत्र न केल्यास काय होईल?

इच्छेपत्र न लिहिल्यास आपली संपत्ती आपल्या सर्व वारसांमध्ये विभागली जाईल. या काळात आपण कोणत्या धर्माशी संबंधित आहात हे निश्‍चितपणे पाहिले जाईल; कारण भारतात वेगवेगळ्या धर्मांचे वारसांचे नियम वेगवेगळे आहेत. सहसा उत्तराधिकारी नियमानुसार सामान्यत: लोकांना त्यांची मालमत्ता विभागणे आवडत नाही, म्हणून त्यांनी लेखी किंवा वृद्धावस्थेत आपल्या इच्छेनुसार कोणाला काय द्यावे हे स्पष्ट करतात.

जर अंतिम इच्छापत्र नसेल तर काय समस्या उद्भवू शकतात?

अंतिम इच्छापत्र लिहिलेले नसल्यास कुटुंबातील मालमत्तेबाबत दीर्घ वाद होऊ शकतो. प्रकरण कोर्टात जाऊ शकते. जर इच्छापत्र असेल व त्यात प्रत्येक मालमत्तेबद्दल तपशीलवार लिहिलेले असेल, तर भांडण्यासारखे काहीही नसते. कुटुंबातील सदस्यांमध्ये कोणताही वाद राहात नाही. ज्याच्या हिश्‍श्‍यात काय लिहून ठेवलेले असते त्या मालमत्तेची सहज विभागणी होते.

म्हणून जर आपणास अशी इच्छा असेल की आपण आपल्यानंतर कुटुंब सदस्यांमध्ये (वारसदारांमध्ये) प्रेम कायम राहावे, तर आपण आपल्या वतीने हे लहानसे कार्य केले पाहिजे. अर्थात, याची तयारी करताना त्यास बऱ्याच विचारांची आणि विचारमंथनाची आवश्‍यकता असेल, परंतु भविष्याच्या दृष्टीने ते योग्य म्हटले जाईल.