‘आयपीओं’च्या लाटेतून प्रभावी मार्ग कसा काढावा?
‘आयपीओ’च्या माध्यमातून शेअरसाठी अर्ज करणे हे डिजिटल प्रक्रियेमुळे आता सोपे झाले आहे.
- निरंजन अवस्थी
यंदाच्या वर्षी अनेक कंपन्या प्राथमिक समभाग विक्रीद्वारे (आयपीओ) बाजारात येताना दिसत आहेत. या ‘आयपीओं’ना गुंतवणूकदारांचा पण मोठ्या प्रमाणात प्रतिसाद मिळताना दिसत आहेत. ‘आयपीओ’च्या माध्यमातून शेअरसाठी अर्ज करणे हे डिजिटल प्रक्रियेमुळे आता सोपे झाले आहे. २००७ मध्ये नव्याने नोंदणीकृत झालेल्या कंपन्यांपैकी केवळ २० ते २३ टक्के कंपन्यांनी सकारात्मक परतावा दिला आहे, याकडे विशेष लक्ष देण्याची गरज आहे. याचाच अर्थ ‘आयपीओ’च्या लाटेमध्ये उडी मारणे नेहमीच फायद्याचे असते, असे नाही. जर आपण आपले पैसे तज्ज्ञांच्या टीमला व्यवस्थापित करण्यासाठी दिले, तर आयपीओ गुंतवणुकीची त्रिसूत्री अधिक चांगल्या प्रकारे अंमलात आणली जाऊ शकते. ‘आयपीओं’च्या लाटेतून प्रभावी मार्ग कसा काढावा, हे आपण बघितले पाहिजे.
शेअर बाजारातील कल हे दुधारी तलवारीसारखे असू शकतात. काही लोक यामधून लाभ मिळवितात, तर अनेक लोक पैसा गमावतात. भारतातील प्राथमिक समभाग विक्रीची किंवा ‘आयपीओ’ची लाट हा एक चर्चेचा विषय आहे. एका अंदाजानुसार २०२१ मध्ये ३६ हून अधिक कंपन्यांनी ‘आयपीओ’चा पर्याय निवडला आहे. या प्राथमिक समभाग विक्रींद्वारे एकत्रितपणे ७२,००० कोटी रूपयांपेक्षा जास्त निधी उभारला गेला आहे. २०२० मध्ये ‘आयपीओ’द्वारे जमा केलेल्या ३१,१२८ कोटी रूपयांपेक्षा ही रक्कम खूप जास्त आहे. यावरूनच भारतातील प्राथमिक समभाग विक्रीच्या बाबतीत गुंतवणूकदारांमध्ये किती उत्सुकता आहे, हे लक्षात येते. येथे प्रश्न असा आहे, की ‘आयपीओ’मधील शेअरसाठी अर्ज केलेल्या सर्व गुंतवणूकदारांनी पैसे कमावले आहेत का?, याचे उत्तर नाही असे आहे.
प्राथमिक समभाग विक्रीमध्ये (आयपीओ) शेअरसाठी अर्ज करणे हे डिजिटल प्रक्रियेमुळे आता सोपे झाले आहे. मात्र, त्यातून शेअर मिळणे हे नशिबाचा भाग आहे. अनेक गुंतवणूकदार चांगल्या ‘आयपीओ’मध्ये शेअर मिळण्याची शक्यता वाढावी, यासाठी मार्ग शोधण्यासाठी ऑनलाईन शोध घेतात. मात्र, यातील काही युक्त्या किंवा धोरणे; जसे, की कुटुंबातील प्रत्येक सदस्यांच्या डीमॅट अकाउंटमार्फत अर्ज करणे, आयपीओ सुरू झाल्यावर पहिल्या तासातच अर्ज करणे अशा गोष्टी ‘आयपीओ’च्या बाजारात क्वचितच काम करतात. अनेक वेळा गुंतवणूकदार खराब दर्जाच्या शेअरमध्ये गुंतवणूक करतात.