Powada
पोवाडा (Powada) हा महाराष्ट्राच्या सांस्कृतिक वारशाचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. हा लोकसाहित्याचा प्रकार असून प्रामुख्याने वीरगाथा सादर करण्यासाठी ओळखला जातो. पोवाड्यांमध्ये ऐतिहासिक घटनांचे, वीर पुरूषांच्या शौर्याचे तसेच समाजातील अन्यायाविरुद्ध लढणाऱ्या व्यक्तींच्या संघर्षाचे वर्णन असते.
शिवाजी महाराजांच्या काळात पोवाड्यांना विशेष महत्त्व होते. त्यांच्या पराक्रमाची गाथा लोकांपर्यंत पोहोचवण्यासाठी पोवाडे सादर केले जात. आद्य पोवाडा 'अफजलखान वध' या घटनेवर होता, जो शिवाजी महाराजांच्या शौर्याचे प्रतीक मानला जातो. पोवाडे मुख्यतः ढोलकी, तंबोरा आणि झांज या वाद्यांसह सादर केले जातात.
पोवाड्यांमध्ये जनतेला प्रेरणा देणारी ऊर्जा असते. ते फक्त मनोरंजनासाठीच नव्हे तर लोकांमध्ये चैतन्य निर्माण करण्यासाठीही उपयोगी ठरतात. आजही सामाजिक, राजकीय आणि ऐतिहासिक विषयांवर पोवाड्यांची परंपरा जपली जाते. पोवाडा हा मराठी साहित्य आणि लोककलेचा एक अभिमानाचा ठेवा आहे.
