पत्ताफळीतून महिलांना रोजगाराची आशा; अनेकांच्या हाताला काम

कोदामेंढी (जि. नागपूर) : रामटेक वन परिक्षेत्राअंतर्गत बरेचशा भाग जंगलाने व्यापलेला आहे. उन्हाळ्यात शेतीची कामे ठप्प असतात. बरेचशा मजुरांच्या हाताला काम नसते. मात्र, जंगली भागात पत्ताफळीतून अनेकांच्या हाताला काम मिळत असल्याने त्यांचा प्रपंचाचा गाडा सहज चालतो. (The-hope-of-employment-for-women-from-the-Cardamom)

रामटेक वनविभागाअंतर्गत देवलापार, पवनी आणि रामटेक असे तीन ‘रेंज’ आहेत. रामटेक रेंजमधील शिवनी (भों.), भंडारबोडी, भिमानटोला, महादुला, घोगरा, पंचाळा, आसोली, शिवाडौली, हिवरा, कोटगाव, अडेगाव, चिचदा, मुसेवाडी, नवरगाव, सोनेघाट, अंबाळा आदी गावात पत्ताफळी चालते. यात मौदा तालुक्यातील देखील गावे समाविष्ट आहेत. पत्ताफळीतून जवळपास १,५०० लोकांना रोजगार मिळतो. सुरुवातीच्या काळात याचा व्याप अधिक होता. मात्र, दिवसेंदिवस टेंभरू वनस्पतीमध्ये होणारी घट बघता कमीपणा आलेला आहे.

वनविभागामार्फत याचे टेंडर होत असून महसूल प्राप्त होतो. सुरुवातीच्या काळात बोली लागायची मात्र आता ‘ऑनलाइन’ टेंडर निघत असल्याने महसुलात देखील तितकीच घट झाली आहे. त्याचा परिणाम मजुरांना मिळणाऱ्या बोनसवर देखील झाला आहे. यावर्षी रामटेक युनिटचा तीन लाख १८ हजार २०७ मध्ये तर मौदा युनिटचा सात हजार ९९७ रुपयात ठेका झाला.

पत्ताफळीतून शेकडा (शंभर पुडे) २२७ रुपये मजुरी मिळत असून कुटुंबातील लहान मोठे सर्वच जंगलात जाऊन पाने गोळा करतात. त्याचे पुडे बांधून केंद्रावर नेतात. एका पुड्यात ६० ते ६५ पाने बांधले जातात. दिवसाला एक कुटुंब दीडशे ते दोनशे पुडे बांधते. यामुळे अनेकांच्या हाताला रोजगार मिळतो. मे महिन्यात या व्यवसायाला भरभराटी असते.दरवर्षी या कामावरील मजुरांना चार सहा महिन्यात बोनस मिळायचा. मात्र वर्षभऱ्यापासून बोनस मिळाला नसल्याने मजुरांमध्ये नाराजीचा सूर आहे.

(The-hope-of-employment-for-women-from-the-Cardamom)