पितृपक्ष हा पितरांचे स्मरण तथा त्यांचे श्राद्धरुपी पुजन करण्यासाठी समर्पित आहे. धार्मिक मान्यतेनुसार एखाद्या व्यक्तीचा मृत्यू झाल्यानंतर त्याचे पितरांमध्ये रुपांतर होते. पितरांना मोक्ष प्राप्ती व्हावी यासह त्यांच्या वंशजांना पितरांचे आशिर्वाद प्राप्त व्हावे यासाठी श्राद्ध, तर्पण, पिंडदान विधी केले जातात. श्राद्धादी कर्मात कावळ्याला विशेष महत्व आहे. मात्र यासह कावळ्यांना अन्न देण्याचे एक पर्यावरणपुरक असे शास्त्रीय महत्व देखील आहे. ते आपण जाणून घेवूया.

पुराणातील कथांनुसार कावळ्याला यमराजाचा दुत मानलं जात. यमराज हे पितृ लोकाचे अधिपती आहेत. त्यामुळे पितरांच्या तृप्तीसाठी श्राद्धादी कर्म केल्यानंतर कावळ्यांना अन्न दिले जाते. काकस्पर्श झाल्यानंतर ते अन्न पितरांना मिळेल असे मानले जाते. म्हणून म्हणून काकस्पर्शाचे विशेष महत्व श्राद्धावेळी आहे असे धर्म अभ्यासक पं. नरेंद्र धारणे सांगतात. यासह कावळ्याला अन्न देण्याचे शास्त्रीय कारण सांगताना पं. धारणे म्हणतात, निसर्ग संवर्धनासाठी पक्षांचा मोठा वाटा असतो.

त्यांच्या विष्ठेतून अनेक झाडांची लागवड होत असते. यातच कावळ्याच्या विष्ठेतून वड आणि पिंपळासारखी चोविसतास ऑक्सिजन देणारी झाडे येतात. अन्यथा ही झाडे आपण कितीही लावण्याचा प्रयत्न केला तरी ते येत नाहीत. पर्यावरणाचा समतोल राखणारी ही अत्यंत महत्वपुर्ण झाडांची लागवड कावळ्याच्या विष्ठेतून होते त्यामुळे कावळ्याला अन्न देणे हे निसर्गाच्या अत्यंत उपयुक्त आहे. यामुळे अनादी काळापासून कावळ्यांना धार्मिकदृष्ट्या अन्न देणे याला विशेष महत्व आहे.