देशातील अनेक राज्यांमध्ये पुन्हा एकदा नवे चक्रीवादळ 'जोवाद' (jawad cyclone) येण्याची शक्यता आहे. गेल्या वर्षी अम्फान वादळाने दक्षिण भारतातील अनेक राज्यांत नुकसान केले होते, या वर्षी मे महिन्यातही पश्चिम बंगाल, ओडिशा, महाराष्ट्र आणि गुजरात इत्यादी राज्यांवर निसर्ग आणि यास वादळाचा परिणाम झाला होता. मात्र आता दक्षिण भारतातील आंध्र प्रदेश आणि ओडिशाच्या किनारपट्टीवर जोवाद या नव्या चक्रीवादळाचा अंदाज वर्तवण्यात आला आहे. मात्र या चक्रिवादळाला जोवाद नाव कसं आणि कोणी ठेवलं? हे तुम्हाला माहित आहे का? जाणून घ्या सविस्तर..

'जोवाद' चक्रिवादळाला हे नाव कोणी दिले?

पुढील 2 दिवसांत आंध्र प्रदेश आणि ओडिशाच्या किनारपट्टीवर हे वादळ धडकण्याची शक्यता आहे. त्याचा मोठा परिणाम मुसळधार पावसाच्या रूपात दिसून येईल. सौदी अरेबियाने हे नाव दिले आहे. चक्रीवादळाला जोवाद हे नाव सौदी अरेबियाने दिले आहे. अरबीमध्ये त्याचा अर्थ उदार किंवा दयाळू मानला जातो. त्यामुळे आतापर्यंतच्या या वादळाच्या नावानुसार हे वादळ इतर प्रकारच्या वादळांप्रमाणे अधिक विनाशकारी किंवा विनाशकारी असेल अशी अपेक्षा नाही. मात्र, ताज्या अंदाजात ते जोरदार चक्रीवादळ बनण्याची शक्यता व्यक्त करण्यात आली आहे.

असे नाव ठेवले जाते...

माहितीनुसार, जेव्हा 8 किनारी देश भारत, बांगलादेश, पाकिस्तान, म्यानमार, मालदीव, श्रीलंका, ओमान आणि थायलंड यांनी भारताच्या पुढाकारावर एक करार केला. इंग्रजी अक्षरांनुसार सदस्य देशांच्या नावाच्या पहिल्या अक्षरानुसार त्यांचा क्रम ठरवला जातो. चक्रीवादळ या आठ देशांच्या कोणत्याही भागात पोहोचताच या चक्रीवादळाला यादीतील एक वेगळे प्रवेशयोग्य नाव दिले जाते.

1953 पासून चक्रीवादळांना नाव देण्याची परंपरा

आतापर्यंत, चक्रीवादळाची 60 हून अधिक नावे सूचीबद्ध आहेत. वादळांची नावे करारानुसार ठेवली जातात. वास्तविक वादळांची नावे करारानुसार ठेवली जातात. अटलांटिक प्रदेशात 1953 मध्ये झालेल्या कराराद्वारे हा उपक्रम सुरू झाला. अटलांटिक प्रदेशातील चक्रीवादळ आणि चक्रीवादळांना नाव देण्याची परंपरा 1953 पासून सुरू आहे. मियामी येथील नॅशनल हरिकेन सेंटरच्या पुढाकाराने याची सुरुवात झाली. विशेष म्हणजे 1953 पासून अमेरिका फक्त महिलांच्या नावाने वादळ आणत असे आणि ऑस्ट्रेलिया फक्त भ्रष्ट नेत्यांच्या नावावर ठेवत असे

आंध्र प्रदेश-ओडिशा किनारपट्टी ओलांडण्याची दाट शक्यता

गेल्या वर्षी मे महिन्यात अम्फान चक्रीवादळामुळे पश्चिम बंगालमध्ये प्रचंड नुकसान झाले होते. यामुळे 13 दशलक्षाहून अधिक लोक प्रभावित झाले आणि 1.5 दशलक्षाहून अधिक घरांचे नुकसान झाले. त्याच वेळी, वादळ बंगालच्या किनारपट्टीवर धडकण्यापूर्वी 30 लाखांहून अधिक लोकांना सुरक्षितपणे बाहेर काढण्यात आले. भारतीय हवामान खात्याने म्हटले आहे की थायलंडच्या किनारपट्टीवर कमी दाबाचा पट्टा निर्माण झाला आहे आणि बुधवारी पहाटे अंदमान समुद्रात प्रवेश करण्याची दाट शक्यता आहे. विभागाचे म्हणणे आहे की हे कमी दाबाचे क्षेत्र निर्माण होईल आणि 2 डिसेंबरपर्यंत ते दबाव बनून पूर्व-मध्य बंगालच्या उपसागरावर वर्चस्व गाजवेल. 4 डिसेंबरच्या सकाळी ही प्रणाली चक्रीवादळात तीव्र होऊन उत्तर आंध्र प्रदेश-ओडिशा किनारपट्टी ओलांडण्याची दाट शक्यता आहे.

IMD ने तयार केलेले चक्रीवादळ विकास वारंवारता डेटा दर्शविते की 1891 ते 2021 दरम्यान आठ वेळा, ऑक्टोबर आणि नोव्हेंबर महिन्यांत या प्रदेशात चक्रीवादळ आले नाही. या वर्षांमध्ये 2021, 1990, 1961, 1954, 1953, 1914, 1900 आणि 1895 यांचा समावेश आहे. त्याचवेळी ऑक्टोबर महिन्यात चार दशकांहून अधिक काळात कोणत्याही प्रकारचे चक्रीवादळ आलेले नाही आणि सुमारे 132 वर्षांच्या कालावधीत नोव्हेंबर महिन्यात 32 वेळा चक्रीवादळ आलेले नाही.