युक्रेनवरील हल्ल्यानंतर पाश्चात्त्य देशांनी रशियावर (Russia) मोठ्या प्रमाणात आर्थिक निर्बंध लादले आहेत. त्यामुळे आर्थिक समीकरणे झपाट्याने बदलत आहे. एकेकाळी आखाती देशांकडून मोठ्या प्रमाणावर तेल खरेदी करणाऱ्या भारताने आता रशियाकडूनही खरेदी वाढवली आहे. गेल्या एका आठवड्यात रशियातून भारतात येणाऱ्या तेलाचे (oil) प्रमाण ७४ दशलक्ष ते ७९ दशलक्ष बॅरल होते. हा मोठा आकडा आहे. कारण, फेब्रुवारीमध्ये रशियाने युक्रेनवर केलेल्या हल्ल्यापूर्वी ते फक्त २७ दशलक्ष बॅरल होते. कमोडिटी डेटा फर्म केपलरने ही माहिती दिली आहे. (Indias record of buying oil from Russia)

पूर्वी रशियाकडून (Russia) तेल (oil) खरेदी करण्यात युरोप पहिल्या क्रमांकावर असायचा. मात्र, एप्रिल महिन्यात आशियाई देशांनी त्याला मागे टाकले. एवढेच नाही तर मे महिन्यात हा आकडा आणखी वाढेल असा अंदाज आहे. युक्रेनवरील हल्ल्यानंतर अमेरिका, ब्रिटन आणि युरोपीय संघाच्या कंपन्यांनी रशियावर अनेक निर्बंध लादले आहेत. यामुळे रशियाला नवीन ग्राहकांच्या शोधात आशियामध्ये जावे लागले आहे. याचा फायदा भारत आणि चीनसारख्या देशांना झाला आहे. ज्यांनी कमी खर्चात तेलाचे साठे वेगाने भरण्याचे काम सुरू केले आहे.

आशियातील अनेक देश आहेत जे रशियाकडून (Russia) तेल खरेदी वाढवत आहेत. यात राजकारणापेक्षा फायदा बघितला जात आहे. मात्र, आगामी काळात भारताची रशियाकडून होणारी तेल खरेदी थोडी कमी होऊ शकते. याचे कारण म्हणजे अमेरिकेकडून होणाऱ्या खरेदीवर चिंता व्यक्त करणे. निर्बंधांच्या काळात रशियाने भारत आणि चीनला तेल विकून मोठ्या प्रमाणात दिलासा मिळवला आहे. भारत चीनपेक्षा जास्त खरेदी करीत आहे, असे केपलर येथे काम करणारे तेल बाजार विश्लेषक झेन शी म्हणाले.

भारताच्या खरेदीवर युरोप व अमेरिकेचा आक्षेप

असे मानले जाते की मे महिन्यात तेल खरेदी एप्रिलच्या तुलनेत कमी असेल. तरीही ती पूर्वीपेक्षा जास्त असेल. विशेष म्हणजे रशियाकडून (Russia) भारताच्या तेल खरेदीवर युरोपीय देश आणि अमेरिकेने प्रश्न उपस्थित केले होते. यावर परराष्ट्र मंत्री एस जयशंकर यांनी समर्पक उत्तर दिले होते की, युरोप एका दिवशी रशियाकडून जेवढे तेल (oil) खरेदी करतो, तेवढे भारत एका महिन्यात घेत नाही. त्यांनी दिलेले उत्तर हे अमेरिकेसह जागतिक शक्तींना भारत कोणत्याही दबावाखाली येणार नाही, असा संकेत मानला जात होता.