नवी दिल्ली : देशाला आर्थिक मंदीतून सुखरुप बाहेर काढणारे अन् उदारिकरणाचं धोरणं अवलंबत भारताची अर्थव्यवस्था खुली करण्यात महत्वाचा वाटा उचलणारे माजी अर्थमंत्री आणि पंतप्रधान डॉ. मनमोहन सिंग हे आता सक्रिय राजकारणातूनही निवृत्ती झाले आहेत.

तीन दशकांहून अधिक काळ राज्यसभा खासदार म्हणून असलेली त्यांची नुकतीच टर्म संपली. यापार्श्वभूमीवर काँग्रेस अध्यक्ष मल्लिकार्जुन खर्गे यांनी त्यांना खास पत्र लिहिलं आहे. या पत्रातून त्यांनी मनमोहन सिंग यांच्याबद्दल कृतज्ञता व्यक्त करताना त्यांनी देशाला पुढे नेण्यासाठी कुठल्या महत्वाच्या बाबी केल्या त्यावर प्रकाश टाकला आहे. (Mallikarjun Kharge letter to Manmohan Singh after retiring from active politics)

खर्गेंनी मनमोहन सिंगांना लिहिलेलं पत्र....

आदरणीय, डॉ. मनमोहन सिंगजी,

तीन दशकांहून अधिक काळ सेवा केल्यानंतर आज तुम्ही राज्यसभेतून निवृत्त होत असताना, एका युगाचा अंत होत आहे. फार कमी लोक असे म्हणू शकतात की त्यांनी तुमच्यापेक्षा जास्त समर्पण आणि अधिक निष्ठेने आमच्या देशाची सेवा केली आहे. तुमच्या इतके देश आणि इथल्या लोकांसाठी फार कमी लोकांनी केले आहे.

व्यक्तिशः मी तुमच्या मंत्रिमंडळाचा एक भाग बनलो ही माझ्यासाठी बहुमानाची गोष्ट आहे. गेल्या 10 वर्षांमध्ये, मी लोकसभा आणि राज्यसभेत काँग्रेस पक्षाचा नेता असताना, तुम्ही नेहमीच माझ्या विचारपूर्वक कामासाठीचे स्त्रोत राहिले आहात तसेच तुमच्या सल्ल्याची मला कायमच कदर होती. गेल्या काही वर्षांमध्ये, वैयक्तिक अडचणी असतानाही काँग्रेस पक्षासाठी तुम्ही कायम उपलब्ध राहिलात, त्यासाठी पक्ष आणि मी सदैव तुमचा ऋणी राहू.

मोठे उद्योग, तरुण उद्योजक, छोटे उद्योग, पगारदार वर्ग आणि गरिबांना तितकेच फायदेशीर आर्थिक धोरणे राबवणे शक्य आहे, हे तुम्ही दाखवून दिले आहे. देशाच्या विकासात गरीबही सहभागी होऊ शकतो आणि त्याला आपण गरिबीतून बाहेर काढू शकतो हे तुम्हीच दाखवून दिले. तुमच्या धोरणांमुळे भारत 27 कोटी लोकांना वर आणू शकला, तुम्ही पंतप्रधान असताना जगातील सर्वात जास्त गरीब लोकांना गरीबीतून बाहेर काढले. तुमच्या सरकारच्या अंतर्गत सुरू करण्यात आलेली मनरेगा योजना ग्रामीण कामगारांना संकटाच्या काळात दिलासा देत आहे. देश आणि विशेषतः ग्रामीण भागातील गरीब लोक या योजनेद्वारे आपली उपजीविका करत असून स्वाभिमानाने जगण्याचा हक्का दिल्याबद्दल हे लोक तुमची नेहमी आठवण ठेवतील. (Latest Maharashtra News)

काँग्रेस पक्षाचा देशभक्तीपर वारसा आणि बलिदानाची भावना लक्षात घेत तुम्ही भारत-अमेरिका अणु कराराचा पाठपुरावा करण्याचा निर्णय घेतला होता. कारण याद्वारे देशाच्या सुरक्षेसाठी तुम्ही आपल्या सरकारच्या धोक्यांचा देखील विचार केला नाही. हा एक ऐतिहासिक क्षण होता जेव्हा तुम्ही भारताला जगात योग्य स्थान मिळवून दिले आणि जागतीक स्तरावर यशस्वी वाटाघाटी करणारा एक बिनधास्त स्टेटमन म्हणून तुम्ही तुमची ताकद दाखवली. (Marathi Tajya Batmya)

अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष आणि इतर जागतिक नेत्यांचा तुमच्याबद्दल असलेला आदर यामुळे हे शक्य झाले. जागतिक आर्थिक संकटाच्या काळात त्यांचा तुमच्याबद्दलचा आदर आणखी वाढला. मला आठवते की, राष्ट्राध्यक्ष ओबामा यांनी तुमच्याबद्दल उल्लेख केला होता की "जेव्हा भारतीय पंतप्रधान बोलतात, तेव्हा संपूर्ण जग त्यांचे ऐकते" तुमच्या देशासाठी दिलेल्या अनेक योगदानांपैकी ही काही मोजकीच उदाहरणे आहेत ज्यांचा मी उल्लेख करत आहे.

आम्ही अशा काळात जगतो ज्या काळात तुम्ही देशाला आकार दिला. आज आपण जी आर्थिक सुबत्ता आणि स्थैर्य अनुभवत आहोत ती आपले माजी पंतप्रधान भारतरत्न पी.व्ही. नरसिंह राव यांच्यामुळे. त्यांच्यासोबत तुम्ही महत्वाचं काम केलं. पण तुमच्या या कामाचा फायदा घेणारे सध्याचे नेते राजकीय पक्षपातीपणामुळे तुमचे श्रेय द्यायला तयार नाहीत. किंबहुना, ते तुमच्याबद्दल वाईट बोलून तुमच्यावर वैयक्तिक हल्ले करताना दिसतात. तथापि, आम्ही हे देखील जाणतो की तुम्ही इतके मोठे मनाचे आहात की तुम्ही कोणाच्याही विरोधात नाही.

सध्याच्या सरकारने केलेल्या छोट्या छोट्या सुधारणांची बीजे तुमच्या नेतृत्वाखालील यूपीए सरकारने सुरू केलेल्या कामात आहेत. शून्य शिल्लक खाती तयार करून वैयक्तिक लाभार्थींना थेट लाभ हस्तांतरित करता यावेत यासाठी तुमच्या सरकारने सुरू केलेले काम, आधारद्वारे लाभार्थींची विशिष्ट ओळख तुम्हाला क्रेडिट न देता नंतरच्या सरकारने हायजॅक केली. काही प्रकरणांमध्ये, आपण सुरू केलेले चांगले कार्य हळूहळू पूर्ववत होताना दिसते.

तुम्ही केलेले पेट्रोल आणि डिझेलचे दर नियंत्रणमुक्त करण्याचे अवघड काम सध्याच्या सरकारने पूर्णतः पूर्ववत केलेले दिसते. सध्याचे सरकार सर्वसामान्यांवर जास्त कर लादत आहे, तर तेल कंपन्या कमी तेलाच्या किंमतीचा फायदा घेत आहेत. आणखी एक क्षेत्र जेथे सरकारने मागे हटले आहे ते म्हणजे वाढती आर्थिक विषमता आणि सरकारकडून उदरनिर्वाहासाठी भाग पाडणाऱ्या लोकांची वाढती संख्या. (Latest Marathi News)

तुम्ही पंतप्रधान कार्यालयात आणलेल्या शांत आणि भक्कम कामाची प्रतिष्ठा देश सध्या विसरला आहे. भारतीय संसद देखील आता तुमचे शहाणपण आणि अनुभवांना चुकणार आहे. तुमचा प्रतिष्ठित, मृदु आणि मितभाषी राजकारणी स्वभाव हा सध्याच्या राजकारणाचे द्योतक असलेल्या खोटारड्या आणि भाषणबाजीच्या अगदी विरुद्ध आहे. सध्याची राजकीय परिस्थिती अशी आहे की, बेईमानीची हुशार नेतृत्वाशी बरोबरी केली जात आहे. मला अजूनही तुमचे नोटाबंदीवरील भाषण आठवते ज्याला तुम्ही 'व्यवस्थापनाचं अपयश', 'एक संघटित लूट' आणि 'कायदेशीर लूट' असे म्हटले होते, ते खरं असल्याचं आज सिद्ध झाले आहे. सध्याच्या सरकारचा खोटारडेपणा देश आणि जनता लवकरच कळेल. जसे सूर्य आणि चंद्र कधीही लपून राहू शकत नाहीत, त्याचप्रमाणे सत्य देखील कधीच लपवता येत नाही.

मध्यमवर्गीय आणि महत्त्वाकांक्षी तरुणांसाठी तुम्ही नेहमीच एक नायक, उद्योगपती आणि उद्योजकांसाठी एक नेता, मार्गदर्शक आणि तुमच्या आर्थिक धोरणांमुळे गरिबीतून बाहेर पडू शकलेल्या सर्व गरीबांसाठी आदर्श राहाल. तुम्ही सक्रिय राजकारणातून निवृत्त होत असतानाही, मला आशा आहे की तुम्ही शक्य तितक्या वेळा देशातील नागरिकांशी बोलून देशासाठी शहाणपणाचा आणि नैतिकतेचा मार्ग दाखवत राहिलात. त्यामुळं मी तुमच्या शांत, आरोग्य आणि आनंदायी आयुष्याची इच्छा व्यक्त करतो.