हृदयाच्या झडप रोग किंवा व्हल्व्ह्युलर हृदय रोग Valvular Heart Disease हा एक गंभीर रोग आहे. परंतु जर त्याची लक्षणे Heart Valve Disease Symptoms वेळेवर ओळखली गेली तर ती देखील सुधारली जाऊ शकते. वास्तविक, आपल्या हृदयात वाल्वचे चार प्रकार आहेत, जे रक्त जेव्हा हृदयात जाते तेव्हा उघडते आणि जेव्हा रक्त उलट दिशेने जाते तेव्हा बंद होते. परंतु जेव्हा हे झडप सदोष असतात तेव्हा ते संकुचित आणि कठोर बनतात. ज्यामुळे वाल्व्ह रक्ताच्या हालचाली बंद करण्यास किंवा बंद करण्यास सक्षम नाहीत. या स्थितीस हार्ट वाल्व रोग Heart Valve Disease म्हणतात. यात आपल्या हृदयाचे झडप काम करणे थांबवतात. हृदयाच्या झडपाचा आजार देखील जन्मापासूनच उद्भवू शकतो. बहुतेक प्रकरणांमध्ये हे जन्मजात असल्याचे आढळले आहे. इतकेच नाही तर हृदयविकाराचा झटका आला किंवा हृदयाला काही नुकसान झाले तर ही समस्या देखील उद्भवू शकते. हार्ट वाल्व रोग ही एक गंभीर समस्या आहे, परंतु सर्व बाबतीत नाही. काही प्रकरणांमध्ये ही किरकोळ औषधांनी बरे होते. परंतु काही प्रकरणांमध्ये यासाठी वैद्यकीय प्रक्रिया आणि शस्त्रक्रिया आवश्यक असतात. heart-valve-diseases-type-with-symptoms-causes-and-prevention-tips

हार्ट वाल्व रोगाचा प्रकार (Types of Heart Valve Disease)

हृदयाच्या झडप रोगाचे दोन प्रकार आहेत. यात व्हॅल्व्ह्युलर स्टेनोसिस आणि व्हॅल्व्ह्युलर अपुरेपणाचा समावेश आहे. यामध्ये, झडप एकतर उघडत नाहीत किंवा बंद नाहीत. त्याच्या प्रकारांबद्दल जाणून घ्या-

व्हॅल्व्हुलर स्टेनोसिसः या स्थितीत झडप पूर्णपणे उघडत नाहीत. ज्यामुळे हृदयाला रक्त पंप करणे खूप अवघड होते.

व्हॅल्व्हुलर अपुरेपणा: अशा परिस्थितीत वाल्व पूर्णपणे किंवा चांगले बंद होत नाहीत. ज्यामुळे रक्त बाहेर येत नाही आणि झडपमध्येच विसर्जित होण्यास सुरवात होते. यामुळे, संपूर्ण शरीरात रक्ताचा अभाव आहे. अशी परिस्थिती काही वेळा धोकादायक ठरू शकते.

हृदयाच्या झडप रोगाची लक्षणे (Heart Valve Disease Symptoms)

डॉ. नईम हसनफट्टा, सल्लागार कार्डिओलॉजिस्ट, वोकहार्ट हॉस्पिटल, मुंबई सेंट्रल), मुंबई सेंट्रलचे वोकहार्ट हॉस्पिटलचे सल्लागार कार्डिओलॉजिस्ट, हृदय वल्व्ह रोगाची लक्षणे त्याच्या तीव्रतेनुसार बदलू शकतात असे नमूद करतात. सर्व हृदय रुग्णांना समान लक्षणे नसतात. या आजाराची तीव्रता एखाद्या व्यक्तीमध्ये लक्षणे कशी आणि किती तीव्र दिसतात यावर अवलंबून असते. जर आपल्याला खाली नमूद केलेली कोणतीही लक्षणे दिसली तर त्याकडे अजिबात दुर्लक्ष करू नका. वेळेत डॉक्टरांशी संपर्क साधा आणि उपचार करा. याद्वारे आपण या रोगाचा पराभव करू शकता आणि पूर्णपणे बरे होऊ शकता.

वेगवान हृदयाचा ठोका

श्वास घेण्यात अडचण

फुफ्फुसात जास्त प्रमाणात द्रव जमा

हृदय अपयशाची लक्षणे

धाप लागणे

छाती दुखणे

चक्कर येणे

हार्ट जिटर

थकवा आणि डोकेदुखी

पाण्याचे धारणा म्हणजे घोट्या, पाय आणि ओटीपोटात सूज येणे.

सतत खोकला देखील हृदय झडपा रोगाचे लक्षण असू शकते. (खोकला)

हृदयाच्या झडपाच्या आजाराची कारणे (Heart Valve Disease Causes)

हृदयाच्या झडपा रोगास कारणीभूत आहेत. बहुतेक प्रकरणांमध्ये हृदय झडप रोग जन्मजात असतो. परंतु उच्च रक्तदाब, मधुमेह, मधुमेह, लठ्ठपणा आणि इतर अनेक कारणे हृदय झडपाच्या आजारासाठी जबाबदार आहेत.

असामान्य हृदय वाल्व्हसह जन्म

हृदयविकाराचा झटका किंवा हृदयविकाराचा झटका

कोणत्याही प्रकारचे संसर्ग

उच्च रक्तदाब

मधुमेह

मॅटिक ताप

वृद्ध, मधुमेह, उच्च रक्तदाब असलेल्या रुग्णांना हृदयाच्या झडपाचा आजार होण्याची शक्यता जास्त असते. यासह ते बरेच जोखीम घेतात. त्यांना हृदयरोग असल्यास त्यांना शस्त्रक्रियेची आवश्यकता असू शकते. परंतु काही प्रकरणांमध्ये ते औषधांसह देखील बरे केले जाऊ शकते. अशा परिस्थितीत त्याचे संरक्षण करणे अत्यंत आवश्यक आहे. आपण खाली नमूद केलेल्या बचाव टिपांचे अनुसरण करणे आवश्यक आहे.

हृदय वाल्व रोग प्रतिबंधक (Heart Valve Disease Prevention Tips)

गाझियाबाद येथील फ्लॉवर हॉस्पिटलचे सल्लागार फिजिशियन आणि क्लिनिकल कार्डिओलॉजिस्ट डॉ. आशिष श्रीवास्तव यांनी असे म्हटले आहे की कोणताही रोग टाळण्यासाठी याची लक्षणे कमी करणे आवश्यक आहे. लक्षणे कमी करून हा आजार बर्‍याच प्रमाणात टाळता येतो. तसे, हृदय झडपाचा रोग झाल्यानंतर, उपचार घेणे आवश्यक आहे. परंतु आपण काही महत्त्वाच्या गोष्टींकडे लक्ष दिल्यास त्याचे लक्षणे कमी होऊ शकतात आणि बर्‍याच प्रमाणात आराम मिळतो. पण त्याचा उपचार आवश्यक आहे.

मद्यपान आणि धूम्रपान करणे टाळा.

- संतुलन आणि निरोगी आहार घ्या.

- जर तुमचे वजन वाढले असेल तर त्यावर नियंत्रण ठेवण्याचा प्रयत्न करा.

- नियमित व्यायाम करा. वजन नियंत्रित असले तरीही व्यायाम करणे चांगले.

- आपल्याला मधुमेह असल्यास, वेळोवेळी साखरची तपासणी करा.

हृदयाच्या झडपाच्या आजाराच्या उपचारादरम्यान, डॉक्टर रुग्णाला औषधे देण्याशिवाय धूम्रपान आणि मद्यपान सोडण्याचा सल्ला देतात. यासह, त्यांना संतुलन आणि चांगला आहार घेण्यास देखील सांगितले जाते. हार्ट वाल्व्ह रोगाने ग्रस्त असलेल्या लोकांनी नियमित व्यायाम केला पाहिजे. आपण इच्छित असल्यास, आपण आपल्या डॉक्टरांकडून उत्कृष्ट व्यायामासाठी देखील विचारू शकता. आपण या सर्व प्रतिबंध टिपांचे अनुसरण केल्यास आपण औषधांमधून पुनर्प्राप्त होऊ शकता.

व्हॉल्व्ह हृदयरोगाची लक्षणे valvular Heart Disease आढळल्यास आपल्याला आपल्या डॉक्टरांशी संपर्क साधण्याची आवश्यकता आहे. जर आपल्याकडून आपल्या हृदयातून सुलभ आवाज येत असेल तर एकदा डॉक्टरांचा सल्ला घेणे देखील आवश्यक आहे. यानंतर, डॉक्टर आपल्या रोगाच्या तीव्रतेवर अवलंबून औषधे लिहून देतात. जर हृदयाच्या झडपाचे तीव्र नुकसान झाले असेल तर शस्त्रक्रिया आवश्यक आहे. झडप हृदयरोग बरा होऊ शकतो, परंतु सुरुवातीला दुर्लक्ष केल्यास ते देखील प्राणघातक ठरू शकते.

डिसक्लेमर: वरील लेखात देण्यात आलेली माहिती ही सर्वसामान्य माहितीच्या आधारावर आहे. याबाबत अधिक माहितीसाठी तज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.

सातारा जिल्ह्यातील बातम्या वाचा