80875

कोळोशीत ‘भल्ली भावय’चा जल्लोष

नागपंचमीतील आगळी परंपरा; आबालवृद्धांनी लुटला खेळाचा मनसोक्त आनंद

सकाळ वृत्तसेवा
नांदगाव, ता. २९ ः दरवर्षी नागपंचमी दिवशी दुपारनंतर कोळोशी येथील पावणादेवी मंदिराच्या प्रांगणात रंगणारा आणि बच्चे कंपनीची मौजमस्ती आणि तरुणांसाठी कौशल्य पणाला लावणारा ‘भल्ली भल्ली भावय’ खेळ आज उत्साहात झाला. चिखल, माती, पाणी एकमेकांवर उडवून मज्जा लुटत या खेळात बच्चे कंपनीपासून वयोवृद्धांनीही मनसोक्त आनंद लुटला. हा आगळावेगळा खेळ पाहण्यासाठी स्थानिकांसह परिसरातील नागरिकांनी मोठी गर्दी केली होती.
कोकणातील प्रत्येक सणाला विशेष महत्त्व असते. प्रत्येक सणाची वेगवेगळी आख्यायिका सांगितली जाते. श्रावण महिन्यात विशेषतः नागपंचमी दिवशी होणारा कोळोशी येथील ‘भल्ली भावय’ हा खेळ एक वेगळाच अनुभव देऊन जातो. लहान, थोरांचा सहभाग असलेला आणि चिखलात खेळला जाणारा हा खेळ पाहण्यासाठी परिसरातील ग्रामस्थांसह मुंबईतील चाकरमानीही उपस्थित असतात.
कोळोशी ग्रामस्थांनी आज सकाळी गावचे ग्रामदैवत असलेल्या गांगेश्वर मंदिरात एकत्र होऊन सर्व पूजा विधी पूर्ण करून पुढील कामासाठी देवाकडून परवानगी घेतली. त्यानंतर मंदिरात भोजन करून दुपारनंतर तरंग आपल्या लवाजम्यासह पावणादेवी मंदिराच्या दिशेने मार्गस्थ झाले. या ठिकाणी देवीची ओटी भरण्याचा कार्यक्रम झाला. त्यानंतर ढोल-ताशांच्या गजरात सर्वांना उत्सुकता लागून राहिलेला ‘भल्ली भल्ली भावय’ या पारंपरिक खेळाला सुरुवात झाली. एका हातात आंब्याचा टाळ आणि एका हातात लाकडी खुंटी घेऊन चिखलात बसून ढोलताशांच्या गजरात ‘भल्ली भल्ली भावय’चा गजर करत इतरांना चिखल लावत, अंगावर पाणी ओतत मौजमज्जा केली.
--------
‘सापड’ अन् ‘हर हर महादेव’ची गर्जना
लहान मुलांसह तरुण आणि ज्येष्ठांनी या खेळाचा आनंद घेतला. भावय संपल्यानंतर सर्वांनी वनराईत असलेल्या तळीमध्ये स्नान केले. शेवटी कौशल्य पणाला लावणारा ‘सापड’ खेळ दोघांमध्ये रंगला. खेळाच्या शेवटी एकजण अंगात आल्याचे सोंग घेतो, तर एकाला डुक्कर बनवून चौघांनी त्याचे हातपाय पकडून ‘हर हर महादेव’ची गर्जना केली आणि या खेळाची सांगता झाली. गेल्या अनेक वर्षांची ही परंपरा ग्रामस्थांनी आजही जपली आहे.