आजच्या काळात उत्तम संवादकौशल्य (Communication skills) ही यशस्वी करिअरची (Successful career) एक उत्तम सुरवात आहे. चांगल्या संभाषण कौशल्याने तुम्ही तुमचे करिअर (Career)उच्च स्तरावर नेऊ शकता. संवाद कौशल्य हा आपल्या व्यक्तिमत्त्वाचा (Personality) एक महत्त्वाचा भाग आहे. हे आपले व्यक्तिमत्व (Personality), भावना (Emotion) आणि वर्तन (Behavior)व्यक्त करते. त्यामुळे तुमचे व्यक्तिमत्त्व (Personality)सुधारण्यासाठी तुम्हाला तुमचे संवाद कौशल्य सुधारावे लागेल.

संवाद कौशल्य म्हणजे काय? (What is communication skills)

संवाद कौशल्य ही संवाद साधण्याची आणि आपल्या भावना (Emotion) व्यक्त करण्याची कला आहे. प्रत्येक व्यक्तीला ही कला किंवा बोलण्याची योग्य पद्धत माहित असेलच असे नाही. संवादकौशल्याचा पदवी आणि शिक्षणाशी काहीही संबंध नाही, कारण प्रत्येक सुशिक्षित आणि पदवीधारकाकडे चांगले संवाद कौशल्य असणे आवश्यक नाही. पण काही गोष्टी लक्षात ठेवून त्यात सुधारणा करता येते.

तुमची बॉडी लँग्वेज (Body language)योग्य ठेवा

बॉडी लँग्वेज (Body language) हा एक गैर-मौखिक संवादाचा (Non-verbal communication) प्रकार आहे, ज्यामध्ये तुम्ही काहीही न बोलता सर्व काही बॉडी लँग्वेजने बोलता. बॉडी लँग्वेज पाहून तुम्हाला समोरच्या व्यक्तीबद्दल सर्व काही समजते, त्यामुळे तुमचे संवाद कौशल्य वाढवायचे असेल तर तुमची बॉडी लँग्वेज योग्य ठेवणे गरजेचे आहे. तुमच्या बॉडी लँग्वेजद्वारे तुम्ही तुमचा मुद्दा समोरच्याला सहज समजावून सांगू शकता, लोकांशी बोलताना किंवा मीटिंगमध्ये हात खिशात ठेवू नयेत किंवा हात दुमडता कामा नये, समोरच्याला तुमचा मुद्दा समजावून सांगण्यासाठी तुमची बॉडी लँग्वेज वापरावी. तुमच्या बॉडी लँग्वेज चा योग्य वापर केला पाहिजे.

इतरांचे लक्षपूर्वक ऐका

जर तुम्हाला तुमचे संवादकौशल्य सुधारायचे असेल तर तुम्हाला इतरांचे म्हणणे फार काळजीपूर्वक ऐकावे लागेल. यामुळे तुम्ही त्याचे शब्द अधिक चांगल्या प्रकारे समजून घेऊ शकाल. सुरुवातीला तुमच्या बोलण्यात काही चुका होऊ शकतात, पण जेव्हा तुम्ही रोज सराव करत राहाल तेव्हा चुका कमी होतील आणि तुम्ही योग्य प्रकारे संवाद साधू शकाल. म्हणूनच समोरच्याचे नीट ऐका, मग बोलायला शिका.

समोरच्या व्यक्तीचे समजून घ्या

कोणाशीही संवाद साधण्याआधी तुम्हाला त्याचे बोलणे नीट समजून घ्यावे लागते तसेच त्याला समजून घ्यावे लागते. त्याला तुम्हाला काय म्हणायचे आहे हे तुम्हाला कळले पाहिजे. तरच तुम्ही त्याच्याशी संवाद साधू शकाल. त्यामुळे आधी समोरच्या व्यक्तीचे बोलणे समजून घ्या, त्याला काय म्हणायचे आहे, तो कोणत्या प्रकारची Expression देत ​​आहे आणि त्याला नीट समजून घेतल्यानंतर तुम्ही तुमचे उत्तर द्या.

योग्य शब्द वापरा

एखाद्याशी बोलताना योग्य शब्द वापरावेत. यासाठी रोज नवीन शब्द शिका आणि लोकांशी बोलताना त्यांचा वापर करा. सुरुवातीला तुम्हाला लोकांशी बोलताना तुमचा आवाज कमी ठेवावा लागतो आणि योग्य शब्द बोलावे लागतात, बरेचदा असे घडते की घाईत लोक संवाद साधताना चुकीचे शब्द वापरतात, तुम्हाला हळू स्पष्टपणे बोलावे लागते. जेणेकरून समोरच्या व्यक्तीला तुमचा मुद्दा अधिक चांगल्या प्रकारे समजेल.

दररोज सराव आवश्यक

जर तुम्हाला तुमचे संवाद कौशल्य मनापासून सुधारायचे असेल तर तुम्हाला दररोज सराव करावा लागेल. तुम्हाला दैनंदिन संभाषणातील काही शब्द लक्षात ठेवावे लागतील आणि हे आठवलेले शब्द आठवड्यातून दोनदा पुन्हा करा. कारण एकदा वाचून पुन्हा पाहिल्यास विसराल. तुमच्या संवादाला रोज थोडा वेळ द्या, रोज काही नवीन शब्द शिका. हे तुमचे संवाद कौशल्य सुधारेल.

पॉइंट टू पॉइंट चर्चा

तुम्ही तुमच्या मित्राशी बोलत असाल किंवा इतर कोणाशी तरी बोलत असताना लक्षात ठेवा की तुम्हाला पॉइंट टू पॉइंट बोलायचे आहे. कुणाशी बोलायचे असेल तर न घाबरता मोकळेपणाने बोलले पाहिजे. जर तुम्ही इकडे तिकडे बोलाल तर तुम्हाला ज्या मुद्द्यावर बोलायचे आहे ते करू शकणार नाही. तसेच समोरच्या व्यक्तीचाही गोंधळ उडेल.

आय कॉन्टॅक्ट (Eye contact)करुन बोलायला शिका

बोलत असताना हे लक्षात ठेवा की जेव्हाही तुम्ही कोणाशीही बोलता तेव्हा समोरच्या व्यक्तीशी डोळ्याने संपर्क कायम ठेवा. यातून आपली प्रामाणिकता आणि आस्था दिसून येते तसेच आपल्या भावनाही स्पष्टपणे दिसून येतात. हे आपले संवाद कौशल्य देखील प्रभावी बनवते. त्याच वेळी, असे बोलत असताना, तुमचा आत्मविश्वास देखील वाढतो.

आत्मविश्वासाने (Confidence) दिसणे महत्त्वाचे आहे

कोणाशीही बोलताना आपल्यात आत्मविश्वास (Confidence) असणं खूप गरजेचं आहे. हे तेव्हाच घडेल जेव्हा तुम्ही निर्भय, खात्री बाळगता आणि जेव्हा तुम्ही बाहेरच्या आवाजांवर अवलंबून नसाल. त्यामुळे जेव्हाही तुम्ही सुरुवातीच्या काळात कोणाशीही बोलता तेव्हा तुमच्या चुकांना घाबरू नका, कारण चुका होणे ही एक सामान्य गोष्ट आहे, पण जेव्हा तुम्ही हळूहळू बोलायला शिकाल, तुमचे संवाद कौशल्य चांगले होईल, तेव्हा तुम्ही पूर्ण आत्मविश्वासाने काहीही करू शकता. तुम्ही फंक्शन्समध्ये, पार्ट्यांमध्ये, मीटिंगमध्ये किंवा कुठेही बोलू शकाल.