सोलापूर : प्रत्येक मुलांना त्यांच्या हक्‍काचे शिक्षण घेण्याचा अधिकार असतानाही दिव्यांग शाळांमधील विद्यार्थ्यांची मात्र, दुरावस्था झाली आहे. त्यांना शाळांनी पाठ्यपुस्तके अन्‌ वह्या दिल्या नसून क्रिडांगणेही अपुरी आहेत आणि खेळाचे साहित्यच त्याठिकाणी नसल्याचे समोर आले आहे. कागदोपत्री एक अन्‌ प्रत्यक्षात वेगळीची स्थिती असलेल्या राज्यातील 176 शाळांना दिव्यांग कल्याण आयुक्‍तालयाने कुलूप लावले आहे. 

राज्यातील मान्यता रद्द केलेल्या शाळांमध्ये सोलापूर जिल्ह्यातील 14 शाळांचा समावेश आहे. त्यामध्ये मतिमंद शाळा, मुकबधिर व नवजीवन अस्थिव्यंग शाळा (पंढरपूर), मुकबधिर शाळा, मल्लिकार्जुन मुकबधिर शेतकी कार्यशाळा, अस्थिव्यंग निवासी शाळा (अक्‍कलकोट), प्रगती मुकबधिर शाळा (सोलापूर), मुकबधिर निवासी शाळा (बाभूळगाव, ता. पंढरपूर), मतिमंद निवासी शाळा (मंगळवेढा), मतिमंद निवासी शाळा (कोर्टी, ता. करमाळा), गुरुदेव मूकबधिर शाळा (सोलापूर), स्वामी समर्थ मतिमंद व बालाजी मतिमंद शाळा (सोलापूर) आणि मुकबधिर निवासी शाळा (आगळगाव, ता. बार्शी) यांचा समावेश आहे. तर सांगली, कोल्हापूर, नगर, बीड, परभणी, औरंगाबाद, नाशिक, पुण्यातील शाळांचाही समावेश आहे. या शाळांना मे 1999 मध्ये मान्यता दिली असून 7 ऑक्‍टोबर 2019 मध्ये शाळांची आयुक्‍तालय स्तरावरून पडताळणी झाली होती.

मान्यता रद्दची प्रमुख कारणे 

• शाळांची कागदोपत्री नोंदणी, पण जागेवर शाळाच नाहीत 
• अपुरे क्रिडांगण अन्‌ मुलांसाठी खेळांचे साहित्यच नाही 
• मंगल कार्यालयात तथा भाड्याच्या इमारतीत भरतात शाळा 
• स्वच्छतेचा अभाव अन्‌ शौचालयांची दुरावस्था 
• मुला-मुलींची संख्या कमी, आधार अपडेट नाहीत 
• गुणवत्ता अन्‌ निकालाचे दप्तर गायब, पाठ्यपुस्तके-वह्या दिल्याच नाहीत 
• मुलींच्या सुरक्षिततेची काळजी घेतली जात नाही: राहण्याची सोय नाही 

शाळांची कागदोपत्री नोंदणी, पण शाळाच नाहीत 
शाळांची नोंदणी कागदोपत्री आहे, परंतु प्रत्यक्षात शाळाच नाहीत. तसेच दिव्यांग मुला-मुलींच्या शाळांमध्ये त्यांच्या राहण्यासह अन्य सोयी-सुविधाच नाहीत. भाडे तत्त्वारील इमारती असतानाही त्याचा करारनामा नाही. क्रिडांगण अपुरे असून खेळांचे साहित्यही त्याठिकाणी नाही. मुला-मुलींच्या झोपण्याची स्वतंत्र सोय नाही, वर्ग अडगळीत भरतात. यासह अन्य कारणांमुळे या शाळांची मान्यता रद्द केल्याचे दिव्यांग कल्याण आयुक्‍त प्रेरणा देशभ्रतार यांच्या आदेशात नमूद करण्यात आले आहे. 

अनुदानाबाबत होणार चौकशी 
राज्यात विविध प्रकारच्या दिव्यांग विद्यार्थ्यांच्या सुमारे नऊशे शाळा आहेत. त्यापैकी बहूतांश शाळा केवळ अनुदानापुरत्याच सुरु असल्याचे चित्र आहे. या पार्श्‍वभूमीवर दिव्यांग कल्याण आयुक्‍त प्रेरणा देशभ्रतार यांनी 176 शाळांची मान्यता काढून घेतली आहे. आता या शाळांनी घेतलेल्या अनुदानाची चौकशी करुन त्यातील काही अनुदान वसूल करण्याची प्रक्रिया सुरु होईल, अशी माहिती वरिष्ठ सूत्रांनी दिली.