file photo 
मराठवाडा

पाऊस म्हटला की ‘चातक’ आलाच ! , नेमगिरीत बनले पर्यटकांचे आकर्षण

गणेश पांडे

परभणी : जिंतूर तालुक्यातील नेमगिरी (जि.परभणी) परिसरात चातक पक्षाचा आगमन झाले असून हा पक्षी सध्या पर्यटकांच्या आकर्षणाचे केंद्र बनले आहे. पक्षी निरीक्षक अनिल उरटवाड यांनी या पक्षाचे निरीक्षण नोंदवले आहे आहे.
पावसाळा म्हटलं की, चातकाचे आगमन होणारचं. आफ्रीका, युरोपातून स्थलांतर करुन पावसाळ्याच्या तोंडावर येऊन संपूर्ण भारत भर विखुरले जातात. चातक आणि पाऊस हे एक समीकरण आहे. चातक हा पक्षी कोकिळेच्या जात कुळातील असल्यामुळे तो ही घरटे बनवत नाही. तो जंगलातील इतर पक्ष्यांच्या  घरट्यातील त्यांची अंडी ढकलुन खाली पाडुन देतो आणि त्या ठिकाणी स्वता : ची अंडी घालतो. 
प्राचीन आख्यायिकांवर आधारलेल्या भारतीय कवितामध्ये याचे वैशिष्टये म्हणजे फक्त पावसाच्याच पाण्याच्या थेंबावर तहान भागवते असे आहे. अर्थात हा एक गैरसमज आहे.

संत वाङ्मयात ‘चातक’ पक्षावर काव्य

 चातक हा पक्षी जमिनीवर साठलेले पाणी सुध्दा पितो. पी-पी-पियू, पी-पी-पियू, असा आवाज काढतो. संत वाङ्मयातील चातक पक्ष्याविषयी येणारे अभंग पाहत असताना आपल्याला संताच्या जीवनातील सर्वच महत्वपूर्ण घटनांची ओळख होते. संत महात्मे जेव्हा ज्ञानप्राप्ती, ध्यान साधनेसाठी जंगलात आपला काही काळ घालवत असे त्यावेळी चातक त्यांना साथ देत असत. चातक मेघाशिवाय इतर जल प्रकाराकडे पाहत नाही, असे संत तुकाराम म्हणतात, संत तुकाराम गाथेत याच आशयाचा आणिक एक अभंग येतो.

‘वाट पाहे मेघा बिंदू ।
नेघे चातक सरिता सिंधू ॥’
पावसाच्या थेंबांना मेघाबिंदू आणि जीवनदायी मेघाला प्राणमेघ अशी विलोभनीय संबोधने संत तुकाराम महारांनी केलेली आहेत.

पक्ष्यांचा मुक्त संचार
वसंत ऋतु आणि चैत्राची पालवी फुलताच पक्ष्यांचा कंठ फुटतो. पावसाळयात वैशाख महिन्यात घरटे बांधण्यासाठी सुरवात करतात. ज्येष्ठात प्रजनन सुरु करुन अंडी घालण्याच काम करतात. सध्या शहरात पक्ष्यांचा मुक्त संचार दिसुन येत आहे. पहाटेच्या वेळी हा किलकिलाट अधिकच जाणवतो.
- अनिल उरटवाड, पक्षीमित्र, परभणी
 

सकाळ+ चे सदस्य व्हा

ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!

शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.

Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.

T Raja Singh Resignation : ‘’आजच्याच दिवशी बरोबर ११ वर्षांपूर्वी मी...’’ ; भाजपने राजीनामा मंजूर करताच टी.राजा भावनिक!

Pune: सूपमध्ये झुरळ सापडले; पण तक्रारीकडे हॉटेल व्यवस्थापनाचे दुर्लक्ष, नंतर महिलेनं...; पुण्यातील खळबळजनक घटना

IND vs ENG 3rd Test: KL Rahul ने झेल सोडला! शुभमन गिल अम्पायरसोबत भांडला; Umpire ने मागे ढकलले अन् म्हणाले, जा...

Hinjewadi Electric Supply : हिंजवडीतील वीजपुरवठा ७२ तासांनी पूर्वपदावर; नागरिकांकडून सुटकेचा निःश्वास

World Record Internet Speed: इंटरनेट स्पीडचा वर्ल्ड रेकॉर्ड! 10,000 पेक्षा जास्त 4K सिनेमे एका क्षणात झाले डाउनलोड, कुठे घडला हा चमत्कार?

SCROLL FOR NEXT