संग्रहित छायाचित्र 
मराठवाडा

पिके करपू लागल्यानंतर कृत्रिम पावसाचा प्रयोग

राजेभाऊ मोगल

औरंगाबाद - मराठवाड्यात यंदाही अपेक्षित पाऊस झालेला नाही. दरम्यान, कृत्रिम पाऊस पाडण्यासाठी 30 कोटी रुपयांच्या निधीला मंजुरी मिळाली. मात्र, अर्धा पावसाळा उलटून गेला, पिके करपू लागल्यानंतर कृत्रिमच्या प्रयोगाला सुरवात करण्यात आली. एवढा विलंब का झाला ? प्रशासकीय यंत्रणेला याचे काहीही सोयरसुतक नसल्याचेच स्पष्ट होते आहे. एवढ्या उशिरा पाडण्यात येणारा पाऊस खरिपासाठी खरंच तारक ठरेल का, असे प्रश्‍न उपस्थित केले जात आहेत. 

28 मे 2019 रोजी झालेल्या मंत्रिमंडळाच्या बैठकीत पर्जन्यवाढीसाठी उपाययोजना म्हणजे कृत्रिम पावसाचा प्रयोग करण्यास प्रशासकीय मान्यता देण्यात आली. मात्र, अर्धा पावसाळा उलटून गेल्यानंतर हे प्रयोग सुरू झाले. नऊ ऑगस्ट रोजी पहिला प्रयोग करून पाहिल्यानंतर मागील चार आठवड्यांपासून यंत्रणा कामाला लागली. मात्र, ज्यावेळी ढग होते, पाऊस पाडण्यासाठी पोषक वातावरण होते त्यावेळेस फारशी हालचाल करण्यात आली नाही. आता ढग गायब झाल्यावर पावसाचा प्रयोग केला जात आहे. 

प्रारंभी सोलापूर येथून मागविलेले विमानही नंतर निघून गेले. त्यानंतर अमेरिकेतून मागविलेले विमान सौदीतून येण्यास उशीर झाला. त्यानंतर दोन दिवसांपासून अमेरिकन विमानाच्या माध्यमातून सुरू झालेल्या प्रयोगाला यश येत असल्याचा दावा महसूल विभागाने केला आहे. असे असले तरी विलंब का झाला, याचे उत्तर मात्र दिले जात नाही. कृत्रिम पावसाच्या प्रयोगावर तब्बल 30 कोटी रुपये खर्च केला जातोय. मात्र, त्या तुलनेत हा प्रयोग यशस्वी होतोय का ? त्याचा फायदा होतो का ? असे प्रश्‍न विचारले असता थोडा वेळ द्यावा लागेल, असे उत्तरे याकामी नेमण्यात आलेले अधिकारी देत आहेत. यावरूनच अधिकाऱ्यांच्या वेळकाढू धोरणामुळेच या प्रयोगाला उशीर झाल्याची चर्चा होत आहे. 

कृत्रिम पाऊस पडला, हा दावा प्रशासन कशाच्या आधारे करीत आहे? प्रयोग करणारे शास्त्रज्ञ, सल्लागार यांनी प्रयोग करताना वेळेनुसार रडार, ढगातील लिक्विड वॉटर कंटेन्ट यांची माहिती खुली करावी. प्रयोगात कोणती रसायने, किती फवारणी ढगातील कोणत्या भागात केली आणि त्याचा परिणाम कसा कसा होत गेला, हेदेखील जाहीर सांगायला हवे. याबाबत काहीही सांगितले जात नाही, त्यामुळे संशयाला वाव आहे. 
-किरणकुमार जोहरे, हवामानतज्ज्ञ. 
 

सकाळ+ चे सदस्य व्हा

ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!

शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.

Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.

Sanjay Shirsat: अंबादास दानवेंनी लावलेली आग अन् फडणवीसांनी केलेला गेम, संजय शिरसाट कसे फसले?

Pratap Sarnaik: आता नियमांचे उल्लंघन करणाऱ्या चालकांवर बसणार कारवाईचा चाप, परिवहन मंत्र्यांचे निर्देश

API Duty: आता उपचार स्वस्त होणार! औषधांच्या किमतीबाबत सरकार मोठा निर्णय घेण्याच्या तयारीत, कुणाला फायदा?

Stock Market Closing: शेअर बाजार लाल रंगात; सेन्सेक्स-निफ्टी मोठ्या घसरणीसह बंद, कोणते शेअर्स वाढले?

IND vs ENG 3rd Test: जसप्रीत बुमराहने करेक्ट कार्यक्रम केला! बेन स्टोक्स, जो रूटचा चतुराईने उडवला त्रिफळा; वोक्सही OUT

SCROLL FOR NEXT