बैलजोडीच्या प्रतिकृतीने घराला शोभा
शेतीपट्टे कमी होत असल्याने बळीराजावर वेळ
सकाळ वृत्तसेवा
अलिबाग, ता. १४ : रायगड जिल्ह्यात बैलगाडा हौशींची संख्या कमी नाही, परंतु शेतीपट्टे कमी होत असल्याने घरात खरीखुरी बैलजोडी सांभाळणे कठीण झाले आहे. यामुळे मातीच्या बैलजोडीतून घराची शोभा वाढवण्याची वेळ बळीराजावर आली आहे.
दसऱ्यानंतर अलिबाग तालुक्यात बैलगाड्या सजवण्यास सुरुवात होते. लक्ष्मीपूजनाच्या मुहुर्तावर नवीन बैलजोडी विकत घेतली जाते. पैशेवाल्यांना ही हौस पूर्ण करता येते, मात्र सर्वसामान्य शेतकऱ्यांना मुलाबाळांचा हट्ट पूर्ण करण्यासाठी मातीच्या प्रतिकृती खरेदीची वेळ येते. अलिबाग सोगाव येथे अशा प्रकारच्या मातीच्या बैलगाडी विक्री केली जाते. दोनशे रुपयांपासून १० ते १५ हजारांच्या १० ते १२ बैलजोड्या दिवसाला येथे विकल्या जातात.
महत्त्वाचे म्हणजे, तालुक्यात शेतीपट्टे कमी होत असताना बैलजोड्या सांभाळणे शेतकऱ्यांना कठीण झाले आहे, परंतु बैलजोडीची हौस तीळमात्र कमी झालेली नसल्याने आजही मातीपासून तयार केलेल्या बैलजोडीच्या कलेला जनाधार मिळत आहे.
-----------------------------------------
स्पर्धेमुळे आकर्षण
यात्रा, गुढीपाडवा, होळी, राजकीय पुढाऱ्यांच्या वाढदिवसानिमित्ताने बैलगाड्यांच्या स्पर्धा हमखास होतातात. न्यायालयाने बंदी शिथिल केल्यानंतर जिल्ह्यात त्याचे प्रमाण वाढले आहे. यासाठी पुणे जिल्ह्यातील खिल्लार जातीच्या बैलांसाठी प्रसिद्ध चाकण, घोडेगाव बाजार, जळगावच्या चाळीसगाव येथील बाजारातून महागड्या बैलजोड्या खरेदी केल्या जात आहेत, पण त्यांना सांभाळण्याचा खर्च आवाक्याबाहेर असल्याने प्रतिकृतीला मागणी आहे.
----------------------------
रेडीअम वाहनक्रमांकाचा व्यवसाय बंद पडल्यानंतर पीओपीपासून काही वस्तू विकतो. पीओपीपासून तयार केलेल्या मूर्तींबरोबर लाकडापासून तयार केलेल्या बैलगाड्यांना मागणी अधिक आहे. या मार्गाने जाणारे पर्यटकांमध्येही त्याचे आकर्षण आहे.
- मंगेश पाटील, मूर्तिकारागीर