लोकसाहित्य, मानववंशशास्त्रावर संशोधनात्मक लेखन, बौद्ध अभ्यासक आणि समाजशास्त्रज्ञ म्हणून परिचित दुर्गा भागवत यांचे नाव मराठीतील अग्रणी लेखिकांमध्ये घेतले जाते. विद्यार्थिदशेपासूनच त्या भारतीय स्वातंत्र्यचळवळीत सक्रिय होत्या. सुस्पष्ट विचार, व्यासंगी व मार्मिक विश्लेषण ही त्यांच्या लेखनाची वैशिष्ट्ये.
कथा, कादंबरी, बालसाहित्य, चरित्र, ललित, समीक्षा, बौद्धसाहित्य, अनुवाद असे वैविध्यपूर्ण साहित्यप्रकार त्यांनी हाताळले. इंग्रजी, फ्रेंच, जर्मन, संस्कृत, पाली भाषा अवगत असलेल्या दुर्गा भागवत यांचा जन्म १० फेब्रुवारी १९१० रोजी इंदूर येथे झाला. मुंबई, नगर, पुणे, नाशिक असा प्रवास करीत त्यांनी पदव्युत्तर शिक्षण पूर्ण केले. त्यानंतर पुण्यातील एका संस्थेत समाजशास्त्र विभागप्रमुख म्हणून काम केले. मात्र, लेखन व संशोधनास पुरेसा वेळ मिळावा म्हणून त्यांनी नोकरी सोडली. महानदीच्या तीरावर, पूर्वा, ऋतुचक्र, व्यासपर्व, लोकसाहित्याची रूपरेखा, भावमुद्रा या मराठी पुस्तकांबरोबरच त्यांनी इंग्रजीतही बरीच पुस्तके लिहिली आहेत. त्यांच्या ‘पैस’ या ग्रंथाला साहित्य अकादमी पुरस्कार मिळाला आहे. १९७५ मध्ये कराडला झालेल्या साहित्य संमेलनाचे अध्यक्षपद त्यांनी भूषवले. भारतातील सन्माननीय लेखिका म्हणून दुर्गाबाईंना रशिया भेटीचे निमंत्रणही मिळाले होते. आणीबाणीची काळात लेखन व विचारस्वातंत्र्यावर लादलेल्या निर्बंधांचा निषेध म्हणून तत्कालीन सरकारने देऊ केलेला ‘पद्मश्री’ आणि ‘ज्ञानपीठ’ पुरस्कार त्यांनी नाकारले होते.