आंबेवाडीत आधुनिक भातलागवड
सेंद्रिय पद्धत, नव्या तंत्रज्ञानाचा वापर; सामूहिक श्रमाचा आदर्श उपक्रम
रोहा, ता. २६ (वार्ताहर) ः आंबेवाडी (कोलाड) येथील प्रगतशील शेतकरी चंद्रकांत गणपत लोखंडे यांनी आपल्या शेतात चारसूत्री पद्धतीने भातलागवड करून एक आदर्श निर्माण केला आहे. या उपक्रमात कृषी सहाय्यक अधिकारी अनिकेत ननावरे आणि अफसर इमानदार यांच्या मार्गदर्शनाखाली स्थानिक तरुणांनी प्रत्यक्ष शेतात उतरत शेतीची कामे शिकण्याचा अनुभव घेतला.
भातलागवडीसाठी लोखंडे यांनी पारंपरिक पद्धतीला आधुनिक तंत्रज्ञानाची जोड देत सेंद्रिय खताचा प्रभावी वापर केला. बैलांच्या सहाय्याने नांगरणी, मशागत आणि नैसर्गिक खत वापरून सेंद्रिय पद्धतीने लावणी करण्यात आली. या उपक्रमात देवीदास लोखंडे, चैतन्य लोखंडे, दिनेश खराडे, दिनेश लोखंडे, अनंत बाईत, विठोबा महाबळे, सुधीर सानप, शैलेश पवार, अंकुश पवार, यशवंत ठोंबरे, रामदास कापरे, बच्चन वाघमारे, अथर्व मोरे, ओंकार करावडे आदींनी सहभाग घेतला. सकाळपासून तरुणांनी हौसेने कामाला सुरुवात केली. चहापाणीनंतर त्यांनी शेतातील बांधावर पारंपरिक पद्धतीने जेवणाचा आस्वाद घेतला. चुलीवर शिजवलेले शाकाहारी आणि मांसाहारी जेवण, केळीच्या पानावर खाल्लेला ‘मोटळा’, आणि शेतातच मिळालेला अनुभव या उपक्रमाचे खास वैशिष्ट्य ठरले.
.....................
चारसूत्री पद्धतीचे वैशिष्ट्य
शेतकरी चंद्रकांत लोखंडे यांनी आठ नंबर ‘रत्ना’ या भाताच्या जातीची निवड करून चारसूत्री पद्धतीने लागवड केली. या पद्धतीत टप्पे महत्त्वाचे ठरतात:
रोपवाटिका : एका चौरस मीटरसाठी एक किलो अर्धवट जळलेला तूस टाकला जातो.
जैविक मिश्रण : चिखलात गिरीपूसप्पा नावाच्या वनस्पतीचा पाला मिसळला जातो.
पेंढ्याचा वापर : न भिजलेला पेंढा टाकून चिखल तयार केल्याने सल्फरची वाढ होते, ज्यामुळे रोपे निरोगी वाढतात.
खताशिवाय उत्पादन : गिरीपूसप्पा हेक्टरी दोन टन टाकल्यामुळे १४ ते १६ किलो नत्राचे प्रमाण तयार होते. त्यामुळे रासायनिक खतांची गरज भासत नाही.
लागवड पद्धतीत १५ बाय १५ सेमी अंतरावर रोपे लावली जातात. यामुळे उत्पादन अधिक व दर्जेदार मिळते, अशी माहिती कृषी सहाय्यक अनिकेत ननावरे यांनी दिली.
.......................
शेतीकडे तरुणांचा ओढा
हा उपक्रम ग्रामीण तरुणांना शेतीकडे आकर्षित करण्याचा प्रयत्न असून, प्रत्यक्ष कृतीतून शेतीची मूल्ये आणि महत्त्व पोहोचवण्याचा अभिनव प्रयोग यशस्‍वी ठरत आहे. पारंपरिक ज्ञान, सेंद्रिय दृष्टिकोन आणि आधुनिक उपायांचा संगम ही आजच्या शेतीची गरज आहे, याचे उत्तम उदाहरण लोखंडे यांनी घालून दिले आहे.