पालिका रुग्णालयांतील रुग्णांसाठी विशेष आहार
मधुमेह आणि उच्च रक्तदाबाच्या रुग्णांसाठी योजना
सकाळ वृत्तसेवा
मुंबई, ता. ३० : पालिका रुग्णालयांमधील रुग्णांना लवकरच त्यांच्या आरोग्याच्या स्थितीनुसार वैयक्तिक आहार दिला जाणार आहे. मधुमेह आणि उच्च रक्तदाबाच्या रुग्णांसाठी आहार आणि प्रमाण तयार करण्यात आले आहे. पालिका रुग्णालयांना हा विशेष आहार पुरवण्यासाठी निविदा जारी करण्यात आली आहे. कंत्राटदाराला पालिकेने तयार केलेला आहार योजना पुरवावी लागेल. तज्‍ज्ञांचे म्हणण्यानुसार, चांगला आहार रुग्णालयात दाखल झालेल्या रुग्णांच्या पुनर्प्राप्तीमध्ये लक्षणीयरीत्या मदत करतो.
पालिका रुग्णालयांमध्ये दाखल झालेल्या रुग्णांना रुग्णालयाच्या स्वयंपाकघरात तयार केलेले किंवा नियुक्त कंत्राटदाराने दिलेले जेवण मिळते, ज्यामध्ये डाळ, तांदूळ, रोटी आणि भाज्या असतात. यामुळे मधुमेह किंवा उच्च रक्तदाबाच्या रुग्णांसाठी परिस्थिती गुंतागुंतीची होते. उपनगरीय रुग्णालयातील एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने नाव न सांगण्याच्या अटीवर सांगितले, की रुग्णाच्या पुनर्प्राप्तीसाठी औषधांसह योग्य आहार महत्त्वाचा आहे. पालिका रुग्णालयांमधील आहारतज्ज्ञांच्या समितीने रुग्णांच्या गरजांनुसार आहार योजना विकसित केली आहे. आहाराची सविस्तर यादी विकसित करण्यात आली आहे. यामध्ये पूर्ण आहार, मधुमेही आहार, उच्च कार्बोहायड्रेट आहार, उच्च प्रथिने आहार, अतिरिक्त उच्च प्रथिने आहार, मऊ मिश्रित आहार, द्रव आहार आणि मिश्रित आहार यांचा समावेश आहे. प्रत्येक आहारात विशिष्ट प्रमाणात कच्चे अन्न आणि सकाळ आणि संध्याकाळच्या जेवणासाठी मेनू समाविष्ट आहे. अनेक रुग्णालयांमध्ये स्वयंपाकघरांची कमतरता असते, म्हणून अन्न आउटसोर्स केले जाते.

अशी आहे आहार योजना...
* रुग्णांना नाश्त्यासाठी चहा (१५० मिली) दिला जाईल. मधुमेही रुग्णांसाठी कमी गोडाचा चहा, बिस्किटे आणि ग्लुकोज बिस्किटे उपलब्ध असतील. नाश्त्याच्या पर्यायांमध्ये पोहे, उपमा, इडली चटणी, शेवया किंवा उकडलेले अंडे यांचा समावेश आहे.
* उच्च प्रथिने आणि अतिरिक्त उच्च प्रथिने आहार घेणाऱ्या रुग्णांना दोन अंडी किंवा कच्ची अंडी दिली जातील. फळांच्या पर्यायांमध्ये केळी (१००-१३५ ग्रॅम) किंवा संत्री, हंगामी फळे आणि सफरचंद यांचा समावेश आहे.
* दुपारच्या जेवणासाठी आणि रात्रीच्या जेवणासाठी रुग्णांना भात, चपाती, डाळ, भाज्या, दही, सॅलड आणि सूप मिळेल.
* मधुमेहींना चार गव्हाच्या चपात्या मिळतील.
* मऊ मिश्रित आहार घेणाऱ्या रुग्णांना मूग खिचडी किंवा दही-करी मिळेल.
* भाज्यांचे सूप (२०० मिली) आणि सॅलड (गाजर, खीर, उकडलेले बीटरूट)देखील आहाराचा भाग आहेत.
* द्रव आणि मिश्रित आहार घेणाऱ्या रुग्णांना भात, डाळ, भाज्या, तेल, साखर, दूध आणि फळे यांचा मिश्र आहार मिळेल. हा आहार विशेषतः आरटी-फीडिंग करणाऱ्या रुग्णांसाठी डिझाइन केलेला आहे.
* संध्याकाळच्या नाश्त्यामध्ये मुलांसाठी चहासोबत बिस्किटे किंवा रव्याचा शिरा असेल.
* प्रत्येक रुग्णाला त्याची स्थिती, वय आणि पौष्टिक गरजांनुसार संतुलित आणि पचण्याजोगा आहार मिळेल याची खात्री करण्यासाठी हा आहार चार्ट तयार करण्यात आला आहे.

रुग्‍णांच्या कुटुंबीयांना दिलासा
पालिका रुग्णालयांमध्ये मधुमेही रुग्णांना योग्य आहार मिळणे अत्यंत कठीण असते. कधी कधी त्यांच्या साखरेची पातळी नियंत्रित राहत नाही आणि त्यांना सूपसह उकडलेले पदार्थ खाण्याचा सल्ला दिला जातो. हे कुटुंबांसाठी, विशेषतः जे दूर राहतात किंवा रुग्णालयातील अन्नावर अवलंबून असणाऱ्यांसाठी एक मोठे आव्हान आहे. विशेषतः तयार केलेल्या आहारामुळे रुग्णांना आणि कुटुंबातील सदस्यांना आता काळजी करण्याची गरज राहणार नाही. रुग्णालयाच्या स्वयंपाकघरावरदेखील साहित्य खरेदी करण्यापासून ते जेवण तयार करण्यापर्यंत स्वच्छता राखण्यापर्यंतची मोठी जबाबदारी असेल.