पुणे : आजपासून शारदीय नवरात्रोत्सवाला सुरुवात होत आहे. नवरात्रीत नऊ दिवस देवींची वेगवेगळ्या रूपात पूजा आरती,अभिषेक केला जातो. संपूर्ण भारतात देवींची अनेक शक्तीस्थळे आहेत. या नवरात्रात भाविक देवींच्या विविध स्थळांना भेटी देऊन मनोभावे पूजा-अर्चना करतात.

महाराष्ट्रात देवींची साडेतीन शक्तिपीठे आहेत. यातील अंबाबाई मंदिरासोबतच कोल्हापूर परिसरात देवींची इतर नऊ जागृत देवस्थाने आहेत. आज या नवदुर्गांपैकी पहिली एकांबिका म्हणजेच एकविरा मातेबद्दल जाणून घेऊया...

अंबाबाई मंदिरातही शारदीय नवरात्रोत्सव उत्साहात साजरा केला जातो. अंबाबाईच्या दर्शनासाठी देशभरातून भाविक गर्दी करतात. कोल्हापुरात अंबाबाई मातेच्या दर्शनाबतच नवरात्रीच्या काळात या नवदुर्गांचे दर्शन घेण्याची प्रथा आहे.

यामध्ये एकांबिका (एकविरा देवी), मुक्तांबिका (मुकांबा देवी), पद्मांबिका (पद्मावती देवी), प्रियांगी देवी (फिरंगाई) , कमलजा (कमलांबिका देवी), महाकाली (कलांबिका देवी) , अनुगामिनी (अनुगाई देवी), गजलक्ष्मी (गजांबिका देवी), श्रीलक्ष्मी यांचा समावेश आहे.

करवीर महात्म्यातील उल्लेखानुसार, नवदुर्गा ह्या माता लक्ष्मी आणि माता पार्वती देवींच्या स्वरूपीनी आहेत. करवीर संस्थानच्या रक्षणासाठी जगदंबा मातेचे नऊ विभुतींमध्ये रूपांतर झाले. त्याच या नवदुर्गा होय. कोल्हापुरात आझाद चौकातील कॉमर्स कॉलेजजवळ एकांबिका म्हणजेच एकविरा मातेचे मंदिर आहे.

या मंदिरात देवीचा गाभारा आणि सभामंडप वेगवेगळे आहेत. देवीची ही मुर्ती स्वयंभु असून साधारण २५० ते ३०० वर्षापूर्वी देवीच्या मुर्तीवर मुखवटा लावण्यात आला आहे. मंदिरात दररोज पूजा आरती होते. एकविरा, रेणुका, यल्लमा अशी या देवीची इतर नावे आहेत. या मंदिर आवारातच श्री दत्त महाराजांचे ‘दत्त भिक्षालींग मंदिर’ आहे.