कोल्हापूर : प्रत्यक्षात घरफाळा शंभर रूपये. नोटीस पाठवायची पाचशे रुपयाची. आणि पाचशे रुपयात काहीतरी कमी करतो, म्हणून तडजोड करायची. अशा स्वरूपाचा महापालिका घरफाळा विभागातील प्राथमिक स्वरूपाचा घोटाळा आता उघडकीस आला आहे.

वरवर पंधरा-सोळा प्रकरणाशी संबंधित हा घोटाळा असल्याचे वाटत असले तरी किमान अडीचशे ते तीनशे घरफळा प्रकरणाची या घोटाळ्यात चौकशी करावी लागणार आहे. वरवर यात महापालिकेचे आर्थिक नुकसान झाले, असे वाटत नसले तरी वरच्यावर कोणी किती "हात" मारला या अनुषंगाने या चौकशीचा फेरा असणार आहे.

या प्रकरणात संबंधित विभागाच्या काहीजणांनी किती तडजोडी केल्या, मोठ्या प्रकरणात नगरीच्या काही ठराविक "सेवकाकडे" कशी प्रकरणे पाठवली गेली. हा चौकशीतला महत्त्वाचा मुद्दा ठरणार आहे. आता या प्रकरणाला तोंड फुटल्याने काही फेरबदल होण्याची शक्‍यता गृहीत धरून यंत्रणेच्या "लिंक" बंद ठेवण्यात आल्या आहेत. 
हे प्रकरण महापालिकेच्या घरफाळा आकारणी धोरणातील बदलाशी संबंधित आहे. साध्या सोप्या भाषेत सांगायचे झाले तर, 1 एप्रिल 2019 पासून घरफाळा आकारणीचे कुळ वापर मिळकत धोरण बदलले. एखाद्या इमारतीत किती भाडेकरू, त्यांचे भाडे करार पत्र व त्यावरून घरफाळा आकारणी ही पद्धत बंद झाली. पण झालेला हा बदल सर्वच नागरिकांना माहीत नसतो. त्यामुळे घरफाळ्यातीत एका यंत्रणेने कुळवापर मिळकत अस्तित्वातच असल्याचे भासवून या जुन्या पद्धतीचा आधार घेऊन नोटिसा काढल्या. नोटिसा आल्याने मिळकतधारक त्यांच्या संपर्कात आले. व त्यावेळी घरफाळा कमी करण्याच्या काही तडजोडी घडल्या. मोठ्या वाटाघाटी काही मोठ्या सेवकांनी केल्या. अशा स्वरूपाचे या घोटाळ्याचे स्वरूप आहे. 

महापालिकेची "नो युवर ड्यूज' म्हणजे आपली काय देणी आहेत, हे जाणून घ्या" या नावाची एक लिंक आहे. त्यावर घराचा नंबर टाकला की त्या घराच्या घर फाळ्याची नेमकी स्थिती कळते. काही सामाजिक कार्यकर्त्यांना या लिंकवरची स्थिती संशयास्पद वाटली व या प्रकरणाची दबक्‍या आवाजात चर्चा सुरू झाली. नावात "कोमल" असलेल्या एका व्यापारी संस्थेच्या घरफाळा आकारणीत तर मोठा बदल अचानक झाला. याशिवाय आता बाजारात "स्टार" असलेल्या संस्थेलाही डोळे दिपवणारी घर पाळ्याची नोटीस येऊन पोहोचली आणि तिथून गोंधळाला आणखी सुरुवात झाली. 
सोन्या-चांदीच्या अलंकाराच्या दुकानाचा घरफाळा असाच संशयाच्या भोवऱ्यात अडकला गेला आणि शिवसेनेने या प्रकरणाचा स्फोट केला. 
आता या सर्व प्रकरणाचा तपास उलट्या दिशेच्या पद्धतीने होणार आहे. चोरी सापडत नाही तोवर चोर कोण हे ठरत नाही त्या पद्धतीने आता चोरीचा शोध चालू झाला आहे. या प्रकरणातून आता या इमारतीचा वापर व्यापारी करण्यासाठी व घर फाळ्याची आकारणी घरगुती वापरासाठी या वर्षांनुवर्षे सुरू असलेल्या घरफळा प्रकरणाचीही फाईल उघडावी लागणार आहे. कारण अशा बंद फाईलीतच खूप काही दडले असल्याची चर्चा आहे. 

घरफाळा आकारणीची स्थिती 
शहरातील एकूण मिळकती :एक लाख 36 हजार 
व्यापारी मिळकती :सत्तावीस हजार 
भाडेतत्त्वावर दिलेल्या मिळकती :11000 
घर पाण्याचे मागच्या वर्षीचे उत्पन्न :42 कोटी 
यावर्षीचे अपेक्षित उत्पन्न :64 कोटी 
महापालिकेच्या एकूण उत्पन्नाच्या तुलनेत घरफाळा उत्पन्न: 40% 
नगर रचना विभागाचे उत्पन्न :40 टक्के 
एलबीटी परवाना व इतर उत्पन्न :20%