कोल्हापूर : इंटरनेट बॅंकिंग, मनोरंजन, नोकरी, विवाह, व्यवसाय अशा अनेक माध्यमांतून सोशल मीडियाशी जोडलो आहे. त्यामुळे काळजी घेतली नाही, तर फसवणूक होऊ शकते. त्यामुळे तुमचे गेलेले पैसे किंवा अब्रू परत मिळविणे शक्य होत नाही. पोलिसांच्या तपासालाही मर्यादा आहेत. त्यामुळेच सावध राहणे, स्वतः काळजी घेणेच आवश्‍यक आहे. पूर्ण ज्ञानाशिवाय सोशल मीडिया हाताळणे ही धोक्याची घंटा आहे.

सायबर गुन्ह्यांचे प्रकार

• सोशल इंजिनिअरिंग

• फोन, ई-मेल, व्यक्तीशः अशांद्वारे होणारी फसवणूक- येथे पासवर्ड योग्य ठेवा, वारंवार बदला, ओटीपी देऊ नका.

फिशिंग

सोशल मीडिया, बॅंकिंग व एटीएम कार्डस्‌ची माहिती मिळविण्याचा प्रयत्न, मूळ संकेतस्थळासारखे दिसणारे बनावट संकेतस्थळ बनवून ग्राहकांची फसवणूक, संवेदनशील माहिती चोरणे, ईमेल-मॅसेज, फोन मॅसेज वापरून बनावट वेब लिंक पाठवून माहिती चोरण्यात येते. अशी फसवणूक होऊ नये म्हणून संकेतस्थळ खरे आहे काय याची माहिती घ्या, आमिषाच्या एसएमएसला उत्तर देऊ नका, एटीएमचा वापर सावधपणे करा, इतरांकडून त्याचा वापर टाळा.

नोकरीचे आमिष दाखवून

अर्जंट जॉईन करण्याचे आश्वासन, खोटी यादी दाखवून तुम्हाला संधी घेण्यासाठी कमी वेळ असल्याचे दाखवून देणे, नोंदणीसाठी किंवा इतर कामांसाठी आगाऊ रक्कम मागणे, अधिक पगारासह अन्य वचनांद्वारे आश्‍वासने देऊन आकर्षित करणे, लॉटरी लागली आहे, नोकरी लागल्याचे आमिष दाखविणे, जादा पगाराच्या नोकऱ्या, तातडीने अपॉईंटमेंटसारख्या आमिषाला बळी पडू नका.

लग्नाचे आमिष दाखवून

विवाहविषयक संकेतस्थळावरून फसवणुकीच्या उद्देशाने गुन्हेगार खोट्या आकर्षक प्रोफाईल बनवितात. लग्नाचे आमिष दाखवून संबंधित व्यक्तीशी जवळीक करतात. सोशल मीडियावर मैत्री करताना सावधानता बाळगा, अज्ञातास माहिती देऊ नका, समोरील व्यक्तीचे प्रोफाईल तपासून पहा, केवळ अशा प्रोफाईलद्वारे पैशाचे व्यवहार करू नका.

बॅंकिंगविषयी होणारी फसवणूक

कोणतीही बॅंक तुम्हाला फोनवरून माहिती विचारत नाही. केवायसी मागत नाही. अशा फेक कॉलद्वारे तुमच्याकडील माहिती घेऊन तुमची फसवणूक होऊ शकते. लकी ड्रॉ, कुपन किंवा कोणताही फॉर्म भरताना काळजी घ्या. शक्यतो भरू नका.