सातारा - सह्याद्री व्याघ्र प्रकल्पांतर्गत झालर क्षेत्रातील गावांत राहणाऱ्या महिलांना सात लाख कापडी पिशव्या शिऊन तयार करण्याचे काम मिळाले आहे. या कामामुळे दुर्गम वाडी- वस्तीवर राहणाऱ्या सुमारे २०० महिलांच्या हाताला रोजगार मिळाला आहे. दुर्गम भागातील स्थानिकांच्या शाश्‍वत विकासासाठीच्या प्रयत्नांना सामाजिक बळ मिळू लागल्याची ही सुचिन्हे आहेत. 

सह्याद्री व्याघ्र प्रकल्पाच्या झालर क्षेत्रातील (बफर झोन) गावांत डॉ. श्‍यामाप्रसाद मुखर्जी जन- वन विकास योजना राबवली जाते. प्रकल्पाच्या झालर क्षेत्रातील ही गावे १५ ते जास्तीत जास्त २५ घरांच्या वस्त्या असतात. गावातील बहुतांश तरुण रोजगारासाठी मुंबई, पुण्याबरोबरच साताऱ्यात असतात. पश्‍चिमेकडील डोंगररांगेतील या गावांत दळणवळणाची साधने नाहीत. आता कुठे या गावांपर्यंत वीज पोचली आहे. मात्र, रस्ते, चांगल्या दर्जाच्या वैद्यकीय सुविधा, दळणवळणाची आधुनिक साधने, संपर्क यंत्रणा आदी मूलभूत गरजांपासून ही गावे दूर आहेत. डोंगर उतारावरील शेती लहरी पावसावर अवलंबून असते. भात, नाचणीशिवाय इतर पिके येत नाहीत. अशा या स्थानिकांच्या शाश्‍वत विकासासाठी शासनाने जन-वन विकास योजनेंतर्गत योजना राबविली. त्याअंतर्गत गावांतील महिलांना आर्थिक व सामाजिकदृष्ट्या स्वावलंबी करण्यासाठी आधुनिक शिलाई मशिन्स देण्यात आल्या आहेत. गीता परळकर यांनी या महिलांना शिलाई प्रशिक्षणही दिले आहे. 

प्लॅस्टिक बंदीमुळे कापडी पिशव्यांच्या वापराकडे नागरिकांचा कल वाढला आहे. त्यामुळे या पिशव्यांना मागणी आहे. विविध ठिकाणांहून ऑर्डर येऊ लागल्या आहेत. नुकतीच या महिलांना सात लाख पिशव्या शिऊन देण्याचे काम मिळाले आहे. व्याघ्र प्रकल्पाच्या संचालिका डॉ. विनिता व्यास यांनी ‘सकाळ’ला ही माहिती दिली. पुण्यातील कंत्राटदाराने पिशव्या शिवण्याचे काम सह्याद्री प्रकल्पातील महिलांना दिले आहे. कच्चा माल, तसेच वाहतूक खर्च तो कंत्राटदारच करणार असल्याने या महिलांना घरी काम मिळाले आहे.

कामाचा उरक लक्षात घेऊन ही ऑर्डर सुमारे २५ लाख पिशव्यांपर्यंत जाऊ शकते, असेही डॉ. व्यास यांनी स्पष्ट केले. या कामामुळे जिल्ह्यातील निगडे, रासाटी (ता. पाटण), अकल्पे (महाबळेश्‍वर), तिवरे (ता. चिपळूण), उंबरीवाडी (ता. जावळी) आदी गावांतील सुमारे २०० महिलांच्या रोजगारास चालना मिळेल.

डॉ. श्‍यामाप्रसाद मुखर्जी जन-वन विकास योजनेंतर्गत झालर क्षेत्रातील स्थानिकांच्या शाश्‍वत विकासासाठी शासन प्रयत्नशील आहे. दहा गावांतील महिलांना शिलाई कामाचे प्रशिक्षण दिले आहे. या महिलांना घरबसल्या काम मिळाल्याचे मोठे समाधान आहे
- डॉ. विनिता व्यास, संचालिका, सह्याद्री व्याघ्र प्रकल्प