पंढरपूर (सोलापूर) : पंढरपूर शहरालगतच्या गादेगाव येथील तुकाराम बागल या प्रयोगशील शेतकऱ्याने पारंपरिक शेतीबरोबरच ब्रॉकली ही विदेशी फळभाजी लावण्याचे धाडस केले आहे. सध्या ब्रॉकलीचे उत्पादन सुरू झाले असून, पुणे येथील मार्केट यार्डमध्ये श्री. बागल यांच्या ब्रॉकलीला चांगला दर मिळत आहे. 

तुकाराम बागल यांची गादेगाव शिवारात दहा एकर बागायती शेती आहे. यामध्ये सहा एकर ऊस, दोन एकर डाळिंब, दोन एकर खरबूज व अर्धा एकर फ्लॉवर यांची लागवड केली आहे. उजनी कॅनॉलचे पाणी व एक विहीर याद्वारे शेतीला पाणी देण्यात येते. ऊस वगळता खरबूज, डाळिंब, फ्लॉवर या पिकांना पाणी देण्यासाठी ठिबक सिंचनाची सुविधा केली आहे. तर उसाला आवश्‍यकतेप्रमाणे पाटाने पाणी दिली जाते. याशिवाय शेतीला जोडधंदा म्हणून दहा जर्सी गाई व एक गीर गाय त्यांनी दुग्ध उत्पादनासाठी जोपासली आहे. या गाईंचे दररोज 110 ते 120 लिटर दूध ते गावातील दूध डेअरीला पाठवत आहेत. 

दरवर्षी ऊस, डाळिंब, मका या पारंपरिक पिकांबरोबरच नियमितपणे ते फ्लॉवरचे उत्पादन घेत असतात. यंदाही फ्लॉवर लागवडीसाठी उपरी (ता. पंढरपूर) येथील नर्सरीत फ्लॉवरची रोपे खरेदी करण्यासाठी ते गेले असता तेथे त्यांना ब्रॉकलीची रोपे दिसून आली. या नर्सरीतून ब्रॉकली या विदेशी फळभाजीचे प्रतिरोप एक रुपये याप्रमाणे दहा हजार रोपे खरेदी केली. अर्धा एकर क्षेत्रावर ठिबक सिंचनाद्वारे ब्रॉकलीची लागवड करण्याचे धाडस केले. 

फेब्रुवारीच्या सुरवातीला लागवड केलेल्या ब्रॉकलीचे उत्पादन आता सुरू झाले आहे. पारंपरिक शेतीबरोबरच एक वेगळा प्रयोग करावयाचा म्हणून त्यांनी ब्रॉकलीसाठी घेतलेल्या मेहनतीला चांगले फळ मिळाले आहे. 

अर्धा एकर क्षेत्रावर लागवड केलेल्या ब्रॉकलीचे साधारणपणे पाच टन उत्पादन मिळेल. लागवड खर्च, फवारणी, खते व वाहतूक खर्च वजा जाता अवघ्या दोन महिन्यांमध्ये लाख ते सव्वा लाख रुपये उत्पन्न अपेक्षित आहे. 
- तुकाराम बागल, 
प्रयोगशील शेतकरी, गादेगाव, ता. पंढरपूर 

ब्रॉकलीतील पौष्टिक घटक 
आरोग्याच्या दृष्टीने ब्रॉकली ही भाजी प्रोटिन, कॅल्शियम, लोह, व्हिटॅमिन ए व सी यांचा समावेश असलेली आहे. ब्रॉकलीचा आहारात समावेश केल्यामुळे रोगप्रतिकारक शक्ती वाढू शकते. 

संपादन : श्रीनिवास दुध्याल