तिसंगी - सोनके (ता. पंढरपूर) येथील हाके कुटुंब चार पिढ्या देशी जातीवंत बैलाचे पालन करीत आहेत. कै. शंकर विठोबा हाके, मुलगा मल्हारी शंकर हाके, नातु दत्तात्रय, औदुंबर, दादा मल्हारी हाके तर पनतु यशराज, पृथ्वीराज, शंभुराज, शुभम हाके अशा चार पिढ्या देशी खिलार बैलाचे पालन करीत आहेत.

पंजोबा यांनी केलेल्या बैल जोडीचा नाद पनतु उत्कृष्टरित्या पुढे सांभाळत आहेत. हौसेबरोबर शर्यतीची बैल व जातीवंत वळू बैलाचा सांभाळ हाके कुटुंब करीत आहेत. पंढरपूर तालुक्यातील पश्चिम भागात सांगोला तालुक्याचे सिमा भागावरील गाव शर्यतीची व वळु बैलासाठी या गावाची ओळख आहे.

कै. शंकर हाके यांचे मृत्यूनंतर मुलगा मल्हारी हाके व काशिलिंग हाके यानी उत्कृष्ट बैलाचा सांभाळ करीत आज नातु व पनतु बैलाचा सांभाळ करीत आहेत. हाके कुटुंबाची ओळख शर्यतीची व वळू बैल म्हणून प्रसिद्ध आहे. बैल पोळा सणाचे दिवशी नाद करुन बैलीची जंगी मिरवणूक सोनके गावातुन काढली जाते.

या वेळी हौशी मंडळी मिरवणूक पाहण्यासाठी येतात. आज मितिस चौथी पिढी या बैलाच्या नादात दंग आहे. बैल जोडी कुटुंबाला आधार बनली आहे. आज हाके कुटुंबाकडे शर्यतीची तीन बैल व वळू तीन बैल आहेत. ते उत्कृष्ट रित्या सांभाळ करतात. महाराष्ट्राची संस्कृती जपत आहे.

माझे वडिल कै. शंकर हाके याचा वारसा जपत माझ्या कुटुंबाने शर्यतीची व वळु बैल पालन करीत आहे. आज मितिस शर्यतीची व वळु बैलाची अनेक बक्षीस मिळाली आहेत. कुटुंबाला बैलाचा मोठा अधार आहे.

- मल्हारी हाके. बैल मालक, सोनके, ता. पंढरपूर

माझे आजोबा पासुन बैल पालन सुरू आहे. शर्यतीची व वळू बैल पाळणे आमचे कुटुंबाची होस आहे. आज मितिस माझेकडे सहा बैल आहेत.

- दत्तात्रय हाके, वळु मालक, सोनके, ता. पंढरपूर