काटेवाडी, ता. ८ : खरीप हंगामात शेतकऱ्यांसमोर किडींच्या नियंत्रणाचे आव्हान पुन्हा एकदा उभे आहे. मावा, फुलकिडे, पांढरी माशी आणि तुडतुडे यांसारख्या किडी पिकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान करतात. यावर उपाय म्हणून रासायनिक कीटकनाशकांचा वापर वाढला आहे. अशा परिस्थितीत पिवळे आणि निळे चिकट सापळे शेतकऱ्यांसाठी एक नैसर्गिक पर्याय ठरत आहेत. या सापळ्यांमुळे प्रभावी नियंत्रण मिळून आणि रासायनिक फवारणीचा खर्च कमी करतात.

पिवळे सापळे मावा, पांढरी माशी आणि तुडतुडे यांसारख्या किडींना आकर्षित करून अडकवतात, तर निळे सापळे विशेषतः फुलकिड्यांना नियंत्रित करण्यासाठी प्रभावी ठरतात. या सापळ्यांचा वापर केल्याने किडींची संख्या लवकर ओळखता येते आणि त्यांच्यावर वेळीच नियंत्रण मिळवता येते. विशेष म्हणजे, या सापळ्यांमुळे पिकांना हानी पोहोचवणाऱ्या किडींचा बंदोबस्त होतो, पण नैसर्गिक शत्रू कीटकांना (जसे की, भक्षक कीटक) कोणताही धोका निर्माण होत नाही.

असे वापरा सापळे
पिकांच्या लागवडीनंतर २० ते २५ दिवसांनी प्रत्येक एकर क्षेत्रात १० सापळे लावावेत. सापळ्यांची उंची पिकाच्या उंचीनुसार वर-खाली हलवावी, जेणेकरून किडी प्रभावीपणे अडकतील. हे सापळे लावल्यानंतर शेतकरी किडींची संख्या सहजपणे तपासू शकतात आणि त्यानुसार पुढील उपाययोजना करू शकतात.

खर्चात बचत, उत्पादनात वाढ....
रासायनिक कीटकनाशकांचा वापर कमी केल्याने शेतकऱ्यांचा आर्थिक भार कमी होतो. याशिवाय, या सापळ्यांमुळे पिकांचे संरक्षण होऊन उत्पादनात वाढ होते. पर्यावरणपूरक शेतीला प्रोत्साहन देणारी ही पद्धत शेतकऱ्यांना दीर्घकालीन फायदा मिळवून देते.

खरीप हंगामात पिकांचे संरक्षण आणि उत्पादन वाढवण्यासाठी शेतकरी मित्रांनी पिवळ्या आणि निळ्या चिकट सापळ्यांचा वापर अवश्य करावा. हे सापळे स्थानिक कृषी केंद्रांवर सहज उपलब्ध आहेत. हे सापळे किडीचा प्रभाव कमी करत नसतील तरी एक इंडिकेटर म्हणून काम करतात. फूल किडे हे निळ्या सापळ्यांकडे तर मावा तुडतुडे हे पिवळ्या सापळ्यांकडे आकर्षित होतात. त्यामुळे शेतकऱ्यांना आपल्या शेतामध्ये किती प्रमाणात व कोणत्या कीटकांचा प्रादुर्भाव झाला आहे.
- डॉ. राजेंद्र वाघमोडे, संचालक, महात्मा फुले कृषी विज्ञान केंद्र, इंदापूर
--------------------------------