पुणे, ता. २९ ः देशाच्या विकासात सहकारी संस्था मोठे योगदान देऊ शकतात. त्यामध्ये विकास सोसायट्यांचा वाटा महत्त्वपूर्ण आहे. मात्र, पीक कर्जाव्यतिरिक्त त्यांनी विविध व्यवसाय सुरू केले पाहिजेत, असे प्रतिपादन मुख्य कार्यकारी अधिकारी बी. व्ही. आर. सुब्रह्मण्यम यांनी केले.
नीती आयोगाच्यावतीने वैकुंठ मेहता राष्ट्रीय सहकारी व्यवस्थापन संस्थेत (वॅमनिकॉम) देशात कृषी मूल्य साखळी विकास आणि ग्रामीण समृद्धीचे इंजिन म्हणून विकास सोसायट्या मजबूत करणे यावरील कार्यशाळेत ते बोलत होते. यावेळी नीती आयोगाच्या कृषी विभागाचे सदस्य प्रा. रमेश चंद, ‘नाबार्ड’चे उपमहासंचालक गोवर्धनसिंग रावत, नीती आयोगाचे कृषी धोरणाचे संचालक डॉ. राका सक्सेना, सहकार आयुक्त दीपक तावरे, ‘वॅमनिकॉम’चे संचालक डॉ. सुवा कांता मोहंती, नीती आयोगाचे वरिष्ठ सल्लागार डॉ. बबिता सिंग आदी उपस्थित होते.

सुब्रह्मण्यम पुढे म्हणाले, ‘‘देशात एक लाखांहून अधिक विकास सहकारी सोसायट्या कार्यरत आहेत तर सहा लाख गावे आहेत. त्यामुळे सोसायट्यांची संख्या वाढविण्यासाठी वाव आहे. परंतु पारंपारिक व्यवसाय सोडून विकास सोसायट्यांनी विविध व्यवसाय अंगीकारले पाहिजे. नाहीतर विकास सोसायट्यांचे भवितव्य धोक्यात आहे. त्यामुळे जनऔषधी केंद्र, कॉमन सर्विस सेंटर, पेट्रोल पंप, चार्जिंग स्टेशन, कृषी निविष्ठा केंद्रे अशाप्रकारचे व्यवसाय केल्यास अधिक वेगाने आपली अर्थव्यवस्था गतिमान करू शकतो.’’
चंद म्हणाले, ‘‘राष्ट्रीय उत्पन्नात वाढ करायची असेल तर दरडोई उत्पन्नात आपली वाढ होणे आवश्यक आहे. त्यासाठी उद्दिष्ट ठेवून विकास सोसायट्यांनी काम केले पाहिजे. देशामध्ये पूर्वी सूक्ष्म सिंचनाच्या सुविधा कमी होत्या. देशामध्ये सहकारातून अशक्य गोष्ट शक्य करून दाखवली आहे. म्हणून गावच्या विकास सोसायट्यांनी शेतकऱ्यांच्या उत्पन्न वाढीसाठी केवळ उत्पादन न करता शेतमाल विक्रीच्या मूल्यसाखळीमध्ये भागीदारी वाढविणे आवश्यक आहे.’’ शंतनू घोष यांनी प्रास्ताविक केले तर डॉ. बबिता सिंग यांनी आभार मानले.