• स्वतःला बरे वाटत नसल्यास स्वत: कार्यालयास/फॅक्टरीत जाऊ नये किंवा एखाद्या कर्मचाऱ्यास बरे वाटत नसल्यास त्याला सुट्टी देण्यात यावी. 
• फिजिकल डिस्टन्सिंग (किमान सहा फुटाचे अंतर ठेवता येईल) अशा पद्धतीने कामाचे नियोजन व कामाच्या जागी बैठक व्यवस्थेचे नियोजन करावे. 
• कामाच्या ठिकाणी मास्क वापरणे बंधनकारक असावे. त्याचप्रमाणे कामाच्या ठिकाणी साबण, पाण्याची व्यवस्था व सॅनिटायजरची व्यवस्था असावी. 
• कामाची जागा स्वच्छ व निर्जंतूक राहील याची काळजी घेण्यात यावी. डेस्क, टेबल, टेलिफोन व की-बोर्ड वेळोवेळी सॅनिटाइज करावे. 
• हात कसे धुवावेत व इतर कोव्हीड संबंधी माहितीचे पोस्टर जागोजागी लावून ठेवावे. तसेच सार्वजनिक ठिकाणी शिंकताना व खोकताना घ्यावयाची काळजी याबाबत माहिती देणारे पोस्टर लावावेत. 
• शक्‍यतो समोरासमोर बैठका घेणे टाळून व्हिडिओ कॉन्फरन्सिंग व टेलिकॉन्फरन्सिंगद्वारे बैठका घेण्यात याव्यात. शक्‍यतो कामाच्या जागेतील दरवाजे व खिडक्‍या उघड्या ठेवून स्वच्छ व ताजी हवा आतमध्ये येत राहील याची खात्री करण्यात यावी. 
• दुर्दैवाने एखादी व्यक्ती कोरोना बाधित झाल्याचे निदर्शनास आल्यास अशा व्यक्तींच्या संपर्कात येणाऱ्यांना १४ दिवस विलगीकरण करण्याची सूचना द्यावी व अतिघनिष्ट संबंध असल्यास अशा व्यक्तींची चाचणी करून घेण्यात यावी. पॉझिटिव्ह व्यक्ती ज्या विभागात काम करत होती त्या विभागाचे निर्जंतुकीकरण करण्यात यावे. फॅक्‍टरी छोटी असल्यास पूर्ण फॅक्टरी निर्जंतुकीकरण करून २४ तास बंद ठेवावी. 
• ट्रिपल लेअर मास्क हे प्रवेशद्वारावरच उपलब्ध असावेत. स्मार्ट फोन असणाऱ्या कामगार किंवा कर्मचाऱ्यांनी आरोग्य सेतू ॲप डाऊनलोड करून घ्यावे. 
• प्रत्येक शिफ्ट संपल्यानंतर कामगार काम करीत असलेल्या परिसराचे निर्जंतुकीकरण करावे. 
• कार्यालयात किंवा फॅक्टरीत प्रवेश करताना व बाहेर जाताना दरवाज्याला स्पर्श टाळून कोपराने दरवाजा उघडावा. 
• जेवणाच्या वेळा अशा पद्धतीने नियोजित करावे, ज्यायोगे एकाच वेळेस जेवणासाठी गर्दी होणार नाही. तसेच, जेवताना सर्व कर्मचारी समोरासमोर तोंड करून बसणार नाहीत याचीही दक्षता घ्यावी. यासाठी टेबल भिंतीच्या बाजूला लावून खुर्ची व बेंच अशा पद्धतीने लावावे की, दोन कर्मचाऱ्यांमध्ये ५ फुटाचे अंतर असावे व कर्मचाऱ्याचे तोंड जेवताना भिंतीच्या दिशेला असेल. 
• काम संपवून घरी गेल्यानंतर सर्वप्रथम स्नान करावे व त्यानंतरच घरात इतर बाबींना स्पर्श करावा. 

ताज्या बातम्यांसाठी डाऊनलोड करा ई-सकाळचे ऍप 

भाजी विक्रेत्यांनी घ्यावयाची काळजी -

• भाजी विक्रेत्यांनी व ग्राहकांनी मास्कचा वापर करणे आवश्‍यक आहे. 
• भाजी विक्रेते व ग्राहक यांनी किमान सहा फूट मीटरच्या भौतिक अंतराचे पालन करावे. 
• भाजी विक्रेत्यांनी डिस्पोजेबल ग्लोव्हजचा वापर करावा. 
• पैशांची देवाण-घेवाण करण्यासाठी ऑनलाइन माध्यमांचा वापर करावा. देयकाची रक्कम रोख स्वरूपात द्यायची झाल्यास मोजके व सुटे द्यावेत. त्यामुळे दुकानदाराकडून सुटे पैसे घेण्याची आवश्यकता भासणार नाही. दुकानदाराकडून पैसे घेतल्यास ते हातात ठेवून घरी गेल्यानंतर कागदी नोटांवरून गरम इस्त्री फिरवावी. सुटी नाणी ७० टक्के अल्कोहोल असलेले सॅनिटायझर किंवा साबणाने धुवावी. त्यानंतर साबणाने हात धुवावेत.

पुण्याच्या बातम्या वाचण्यासाठी येथे  क्लिक करा

हॉटेल चालकांनी घ्यावयाची काळजी -

• हॉटेल चालक, ग्राहकांनी मास्क वापरावा.
• हॉटेल चालक व ग्राहकांनी किमान २ मीटर सामाजिक अंतराचे पालन करावे. 
• रेस्टॉरंट्समध्ये क्षमतेच्या ५० टक्के पेक्षा जास्त लोकांनी बसू नये.
• ग्राहक निघून गेल्यानंतर टेबलचे निर्जंतुकीकरण करावे.
• डिजिटल पेमेंटने पैसे द्यावे. पैशांच्या देवाण-घेवाणीनंतर सॅनिटायजरने हात स्वच्छ करावेत. 
• हॉटेलमध्ये काम करणाऱ्यांनी डिस्पोजेबल ग्लोव्हजचा वापर करावा. 
• हॉटेलबाहेर कोरोना जागृतीचा बोर्ड लावा. 
• अंडी आणि मांस पूर्णपणे उकळूनच द्यावे. 
• कच्चे सॅलेड किंवा तत्सम पदार्थ उदा. कांदा आदी देऊ नयेत.

कोरोनाच्या पार्श्‍वभूमीवर सुरू झालेले लॉकडाउन संपून आता व्यवहार काही प्रमाणात सुरळीत होऊ लागले आहेत. मास्क, सोशल डिस्टंन्सिंग व सॅनिटायजरच्या वापराव्यतिरिक्त प्रत्येक आस्थापना व व्यवसायाच्या ठिकाणी काही गोष्टी पाळणे आवश्‍यक आहे. विशेषतः, उद्योग व फॅक्टरीमध्ये कामाला जाताना, कॅन्टीनमध्ये जेवण घेताना काळजी घेणे आवश्‍यक आहे. 
- डॉ. दीपक म्हैसेकर, विभागीय आयुक्त, पुणे.