गेल्या शुक्रवारी (ता. २३ फेब्रुवारी) शेअर बाजार बंद झाल्यानंतर राष्ट्रीय शेअर बाजाराचा निर्देशांक- निफ्टी आणि मुंबई शेअर बाजाराचा निर्देशांक- सेन्सेक्स हे उच्चांकी पातळीच्या जवळपास आहेत. यामध्ये चढ-उतार होताना दिसत आहेत. आता गुंतवणूकदारांना विविध प्रश्न पडू शकतात.

उदाहरणार्थ, ‘मी आधी गुंतवणूक केली नाही; त्यामुळे माझी संधी चुकली का’, ‘मी गेल्या आठवड्यात गुंतवलेल्या शेअरचा भाव पुढील आठवड्यात काय असेल, शेअर बाजाराचे निर्देशांक कोणत्या पातळीवर असतील,’ याचे उत्तर कोणाकडेच नसते, परंतु गुंतवणूक दीर्घकाळात फायदेशीर ठरू शकते हे ‘निफ्टी’ आणि ‘सेन्सेक्स’च्या गेल्या २० वर्षांतील वाटचालीतून स्पष्ट होते.

बाजाराची वाटचाल वरच्या दिशेने

वर्ष १९९० पासून पाहिल्यास, ‘सेन्सेक्स’ने गेल्या ३४ वर्षांच्या वाटचालीत वर्ष ११९२ चा हर्षद मेहता गैरव्यवहार, वर्ष २००० मधील ‘डॉट कॉम’चा फुटलेला फुगा आणि केतन पारेखचा के -१० शेअर गैरव्यवहार, २००४ मधील वाजपेयी सरकारचा झालेला अनपेक्षित पराभव, २००८ मधील जागतिक आर्थिक पेचप्रसंग, २०२० मधील कोरोनाची महासाथ, २०२२ मध्ये रशिया-युक्रेनचे भडकलेले युद्ध अशा अनेक घटना-घडामोडींचे धक्के पचवून शेअर बाजाराची वाटचाल वरच्या दिशेने सुरु आहे. याला अनेक कारणे आहेत.

उदाहरणार्थ, ११९१ मध्ये सुरु करण्यात आलेला आणि आजही राबविण्यात येणारा आर्थिक सुधारणांचा कार्यक्रम, आपल्या देशाच्या अर्थव्यवस्थेची निरंतर प्रगती, उद्योगक्षेत्रात निर्माण होणाऱ्या रोजगाराच्या संधी, जनतेच्या उत्पन्नात आणि पर्यायाने राहणीमानात झालेली वाढ.

या सर्वांच्या परिणामी, आपल्या देशाचे वाढते महत्त्व लक्षात घेता परदेशी गुंतवणूकदार आपल्या शेअर बाजारात गुंतवणूक करीत आहेत. शेअर बाजाराची वाटचाल एक सरळ रेषेत वरच्या दिशेने झालेली नाही, अनेक वेळा वर नमूद केलेल्या पेचप्रसंगामुळे बाजार खाली आलेला आहे, परंतु, बाजाराने परत उभारी घेतली आहे आणि वरच्या दिशेने वाटचाल सुरु ठेवली आहे.

देशातील गुंतवणूकदारांचे महत्त्व

गेली अनेक वर्षे आपल्या शेअर बाजारातील चढ-उतार बऱ्याच प्रमाणात परदेशी गुंतवणूकदारांच्या व्यवहारांवर बदलताना दिसत असत. याचा प्रत्यय २००८ मधील जागतिक आर्थिक पेचप्रसंगात आला. या गुंतवणूकदारांनी या काळात केलेल्या जोरदार विक्रीने ‘सेन्सेक्स’ १० हजार अंशांच्या पातळीच्या खाली आला. परंतु, आता हे चित्र बदलत आहे.

देशातील गुंतवणूकदार सातत्याने म्युच्युअल फंडामध्ये ‘एसआयपी’ आणि जशी जमेल तशी एकरकमी या दोन्ही पद्धतीने गुंतवणूक करीत आहेत. २०२२ मध्ये इक्विटी म्युच्युअल फंडांमध्ये सुमारे १.४९ लाख कोटी रुपये, तर २०२३ मध्ये सुमारे १.८३ लाख कोटी रुपये गुंतविण्यात आले.

या सर्वांतून आणि छोटे गुंतवणूकदार करीत असलेल्या थेट गुंतवणुकीमुळे देशातील गुंतवणूकदारांची ताकद वाढली असून, ते परदेशी गुंतवणूकदारांच्या विक्रीचा मारा झेलून बाजार सावरून धरत आहेत. एका मर्यादेपलीकडे ते बाजाराला खाली येऊ देत नाहीत. हे आपण २०२० मध्ये कोरोना महासाथीच्या काळात आणि २०२२ मध्ये रशिया-युक्रेन युद्धाच्या काळात पाहिले आहे.

वरील सर्व मुद्दे लक्षात घेता, शिस्तबद्ध पद्धतीने स्वतः अभ्यास करून शेअर बाजारात प्रत्यक्ष किंवा म्युच्युअल फंडाच्या माध्यमातून दीर्घकाळासाठी गुंतवणूक केल्यास ती फायदेशीर ठरू शकते.

शेअर बाजाराची आगामी वाटचाल कशी असेल?

वर्ष २००४ मध्ये ‘निफ्टी’ २००० अंशांवर, तर ‘सेन्सेक्स’ ६५०० वर होता. वर्ष २०१४ मध्ये ‘निफ्टी’ ६५०० वर, तर ‘सेन्सेक्स’ २२,००० अंशांवर गेला होता. गेल्या वीस वर्षांतील ही वाटचाल पाहता, २०२४ मध्ये ‘निफ्टी’ २२,००० वर, ‘सेन्सेक्स’ ७३,००० वर पोहोचलेला आहे. हा कल पाहता वर्ष २०३४ मध्ये ‘निफ्टी’ ७३,००० अंशांवर असेल का?

(डिस्क्लेमरः या लेखातील माहिती ही केवळ शैक्षणिक उद्देशाने दिली असून, वाचकांनी प्रमाणित आर्थिक सल्लागारांचे मार्गदर्शन घेऊन आणि यातील जोखीम समजून घेऊन स्वतःच्या जबाबदारीवर गुंतवणूक करावी.)