ISRO Launchpads Chandrayaan-4 : भारतीय अवकाश संशोधन संस्था (ISRO) आपल्या अंतराळ मोहिमांना अधिक बळकटी देण्यासाठी दोन नवीन लॉन्चपॅड्स उभारणार आहे. हे लॉन्चपॅड्स श्रीहरिकोटा (आंध्रप्रदेश) आणि कुलशेखरपट्टणम (तामिळनाडू) येथे उभारले जाणार असून, पुढील दोन वर्षांत ते कार्यान्वित होण्याची शक्यता आहे. या नव्या सुविधांमुळे ISRO ला अधिक वेगाने आणि प्रमाणात उपग्रह प्रक्षेपित करता येणार आहे, तसेच भारताच्या अंतराळ संशोधन क्षमतांमध्ये मोठी वाढ होणार आहे.
ISRO चे अध्यक्ष वी. नारायणन यांनी आणखी एका मोठ्या प्रकल्पाची घोषणा केली आहे. ते म्हणजे Chandrayaan-4 मिशन जे 2028 मध्ये हे मिशन प्रक्षेपित केले जाणार आहे. Chandrayaan-3 च्या तुलनेत हे मिशन अधिक प्रगत असेल. Chandrayaan-3 चे वजन 4,000 किलोग्रॅम होते, तर Chandrayaan-4 तब्बल 9,200 किलोग्रॅम वजनाचे असेल. या मोहिमेतील सर्वात मोठी वैशिष्ट्ये म्हणजे चंद्राच्या पृष्ठभागावर उतरण्याचे उद्दिष्ट, अवकाशात दोन स्वतंत्र मॉड्यूल्स डॉक करून एकत्र जोडण्याचा प्रयत्न, चंद्राच्या मातीचे आणि खडकांचे नमुने संकलित करून पृथ्वीवर परत आणण्याचा प्रयोग असे आहे. हे मिशन यशस्वी झाल्यास, भारत अवकाश संशोधन क्षेत्रात आणखी एक ऐतिहासिक टप्पा गाठेल.
ISRO आंतरराष्ट्रीय सहकार्यालाही प्रोत्साहन देत आहे. भारत आणि अमेरिका यांच्या संयुक्त विद्यमाने NISAR (NASA-ISRO Synthetic Aperture Radar) उपग्रह विकसित करण्यात येत आहे. हा उपग्रह पृथ्वीवरील हवामान बदलांचा अभ्यास करणार आहे आणि त्याचा प्रक्षेपण GSLV Mark II रॉकेटद्वारे केला जाणार आहे.
ISRO आणखी एक महत्त्वाकांक्षी प्रकल्प राबवित आहे. G-20 साठी खास उपग्रह. हा उपग्रह हवामानशास्त्र आणि पर्यावरणीय बदलांच्या अभ्यासासाठी वापरण्यात येणार आहे. विशेष म्हणजे या उपग्रहाच्या भाराच्या 40% भागाची निर्मिती भारतात करण्यात आली आहे.
गेल्या दशकात ISRO ने मोठ्या प्रमाणावर जागतिक स्तरावर यश संपादन केले आहे. भारताने आतापर्यंत 34 देशांसाठी 433 उपग्रह प्रक्षेपित केले आहेत, त्यातील 90% उपग्रह गेल्या 10 वर्षांत प्रक्षेपित करण्यात आले आहेत. ही कामगिरी भारतीय वैज्ञानिकांच्या मेहनतीचे आणि तंत्रज्ञानातील प्रगतीचे उत्तम उदाहरण आहे.
ISRO अध्यक्षांनी संस्थेतील लिंग समतोल (Gender Inclusivity) वाढवण्यावर भर दिला आहे. Chandrayaan आणि Mars Orbiter Mission यांसारख्या मोहिमांमध्ये महिला वैज्ञानिकांनी महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. संस्थेच्या यशामध्ये पुरुष आणि महिला वैज्ञानिकांना समान संधी दिल्या जात आहेत.
ISRO केवळ मोठ्या विज्ञान प्रकल्पांवरच लक्ष केंद्रित करत नाही, तर अवकाश संशोधन सर्वसामान्य जनतेसाठी स्वस्त आणि उपयुक्त करण्याचा प्रयत्न करत आहे. आगामी काळात, सूर्य संशोधन प्रकल्पातील डेटा प्रसिद्ध करण्यात येणार असून यामुळे अंतराळ क्षेत्रातील भारताचे जागतिक अस्तित्व आणखी मजबूत होईल.
ISRO च्या या नव्या योजनांमुळे भारताच्या अंतराळ संशोधन क्षेत्राला नवीन दिशा मिळेल आणि भविष्यात अंतराळ क्षेत्रातील महासत्तांमध्ये भारत अग्रस्थानी राहील.
सकाळ+ चे सदस्य व्हा
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.