Mahashivratri 2024 :

हजारो वर्षाआधी कोणताही सॅटेलाईट नव्हता तरी देखील एकाच रांगेत भगवान शंकरांची पाच मंदिरे आहेत. हि मंदिरे एकाच रांगेत कशी उभारण्यात आली हे एक कोडेच आहे. आज महाशिवरात्रीनिमित्त या खास मंदिरांची माहिती जाणून घेऊयात.

विश्वाचा रचयिता ब्रह्मा, विश्वाचा रक्षणकर्ता विष्णू यांच्यानंतर पंचभूताधारी भगवान शंकर पूजनीय आहेत. पृथ्वी, पाणी, आग, हवा आणि आकाश या सृष्टीच्या पाच मुलभूत तत्वांना पंच महाभूते म्हणतात, त्यांचे नियंत्रण हे भगवान शंकरांकडे असते असे मानले जाते.

दक्षिण भारतात पाच मंदिरे आहेत ज्यांच्याकडे याच पंचमहाभूतांची प्रतीके म्हणून पहिले जाते. यांना पंचमहाभूत स्थळे या नावाने देखील ओळखले जाते. ही पाचही मंदिरे भगवान शंकरांना समर्पित आहेत म्हणजेच येथे भगवान शंकरांची पूजा केली जाते. महाशिवरात्रीला येथे मोठा उत्सव असतो.

खास वैशिष्ट्य

या पाच मंदिरांबद्दल विशेष गोष्ट म्हणजे या पाचही मंदिरांचे बांधकाम यौगिक विज्ञानानुसार करण्यात आले आहे. त्यामुळे या मंदिरांची भौगोलिक स्थिती पाहता ही मंदिरे एकमेकांशी भौगोलिकदृष्ट्या जोडलेली आढळून येतात.

पाच पैकी तीन मंदिरे अगदी बरोबर ७९ अंश ४१ मि पूर्व रेखांशावर एका रांगेत स्थित आहेत. चिदंबरम नटराजना मंदिर, कांचीपुरम एकंबरेश्वर मंदिर आणि श्रीकालहस्ती मंदिर ही तिन्ही मंदिरे बरोब्बर एकाच रांगेत आहेत.

या पाच मंदिरांपैकी चार मंदिरे तामिळनाडू राज्यामध्ये असून एक मंदिर हे आंध्र प्रदेशामध्ये आहे. दक्षिण भारतातील भाविकांमध्ये या पाच मंदिरांबद्दल पराकोटीची आस्था आहे.

जल देवतेचे मंदिर - थिरूवनाईकावल मंदिराच्या आतल्या गाभाऱ्यामध्ये पाणी पाझरते.

अग्नीदेवाचे मंदिर - थिरूवन्नामलाई मंदिरामध्ये दरवर्षी कार्तीकाई दिपम नावाचा सोहळा साजरा केला जातो. हा दीप आगीचे अस्तित्व दर्शवतो म्हणून हे मंदिर आग या तत्वाचे प्रतिक आहे.

वायुदेवतेचे मंदिर - श्रीकालहस्ती मंदिरामध्ये ‘फडफडणारा दिवा’ आहे. जो हवेचे अस्तित्व दर्शवतो.  

पृथ्वीचे मंदिर - कांचीपुरम एकंबरेश्वर मंदिरामधील मातीचे स्वयंभू लिंग पृथ्वीशी साधार्म्य दर्शवते.

आकाशाचे मंदिर- चिदंबरम नटराजना मंदिरचे प्राचीन ग्रंथांमध्ये अनादी अनंत असे वर्णन केले आहे. हे वर्णन आकाशाचे अस्तित्व दर्शवते.