जळगाव ः ओडिशा राज्याचाला (State of Odisha) पाचशे किलोमीटरचे समुद्रे किनारा लाभला असून अनेक सुंदर समुद्र किनारे (Beautiful beach) आणि अनेक प्रेक्षणीय स्थळांकरिता (Tourist destination) जगभर प्रसिद्ध आहे. तसेच आशियातील सर्वात मोठे खार पाण्याचे तलाव 'चिलका तलाव' (Chilka Lake) देखील या राज्यात आहे. याशिवाय प्राचीन, ऐतिहासिक आणि पवित्र जगन्नाथ मंदिर (Jagannath Temple) आणि कोणार्क सूर्य मंदिर (Konark Sun Temple) असे प्रसिध्द स्थळ आहेत. त्याच सोबत ओडिशामध्ये अजून एक पर्यटन स्थळात उदयगिरी आणि खंडागिरीच्या लेण्या ( Udayagiri and Khandagiri Caves) आहेत. भारतातील (India) प्राचीन आणि ऐतिहासिक लेण्यांमध्ये यांचा समावेश होत असून हजारो पर्यटक दरवर्षी येथे भेट देतात. भुवनेश्वर शहरापासून (Bhubaneswar city) सुमारे सात कि.मी. अंतरावर टेकड्यांवर वसलेल्या या लेण्या आहे. चला तर मग जाणून घेऊया प्राचिन लेण्यांबद्दल.

( odisha state udayagiri and khandagiri caves tourist destination)

लेण्यांचा असा आहे इतिहास

भुवनेश्वर शहरात अस्तित्त्वात असलेल्या या लेण्यांचा इतिहास गुप्त काळापासूनचा आहे. जैन भिक्खूंना राहण्यासाठी या गटा बांधल्या गेल्या आहेत. एका मार्गाने उदयगिरी लेणीमध्ये १ 18 लेणी / गुंफा आहेत तर दुसरीकडे खंडागिरी लेणीमध्ये सुमारे १५ गुंफा आहेत. या प्राचीन लेण्यांचा शोध १९ व्या शतकात प्रथम ब्रिटीश अधिकारी एंड्रयू स्टर्लिंगने शोधल्या होत्या. आज या लेण्या पर्यटकांसाठी एक उत्तम पर्यटन स्थळ आहे.

उदयगिरी लेणी

उदयगिरी लेणी डोंगराच्या उजव्या बाजूला आहे. ही लेणी खंडागिरीपेक्षा सुंदर आणि उत्तम आहे. उदयगिरी लेणी जैन भिक्षूंच्या गुरूंचे निवासस्थान असायची. उदयगिरी लेणीमध्ये एकूण 18 लेण्या आहेत, त्यापैकी राणी गुंफा आणि बाजघर गुंफा सर्वात सुंदर परंतु पवित्र मानली जाते. याशिवाय छोटा हाथी गुंपा, अलकापुरी गुंढा, पणसा गुंपा आणि गणेश गुंफा आदी गुंफा प्रसिद्ध आहेत.

खंडागिरी लेणी

खंडागिरीची गुहा डोंगराच्या डाव्या बाजूला असून गुहेभोवती हिरवेगार वातावर आहे. हे वातावर पर्यटकांच्या आकर्षणाचे केंद्र आहे. खंडागिरी लेणीबद्दल असे म्हटले जाते की जैन धर्माचे शिष्य येथे राहत होते. खंडागिरी लेण्यामध्ये एकूण १५ गुंफा असून त्यामध्ये टाटोवा गुंपा, अनंत गुंपा, ध्यान गुंफा, अंबिका गुंपा आणि नव मुनी गुंफा आदी प्रमुख आहेत. या गुहेत 24 जैन तीर्थंकरांचे पुतळे देखील आहेत.

भेट देण्यासाठी ही आहे योग्य वेळ

उदयगिरी व खंडागिरी लेण्या पर्यटकांसाठी दररोज पहाटे ते संध्याकाळपर्यंत उघडी असतात. भारतीय पर्यटकांसाठी हे सुमारे १५ रुपये आहे, परदेशी पर्यटकांसाठी 300 रुपये आहे आणि 15 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांसाठी तिकीट नाही. येथे भेट देण्यासाठी सर्वात योग्य वेळ नोव्हेंबर आणि मार्च या महिन्यांच्या दरम्यान मानली जाते.