नाशिक - प्रखर देशभक्त स्वातंत्र्यवीर सावरकर यांचे काही काळ वास्तव्य असलेल्या जुन्या नाशिकमधील अभिनव भारत मंदिराचा अर्थात जीर्ण झालेल्या वाड्याचा पुनर्विकास केला जात आहे. यात सावरकरांनी शिक्षा भोगलेल्या अंदमान कारागृहाची हुबेहुब प्रतिकृती साकारून त्यात अंदमान कोठडी उभारण्याचा निर्णय सार्वजनिक बांधकाम विभागाने घेतला आहे.

जुन्या नाशिकमधील दातार वाड्याच्या विकासासाठी सार्वजनिक बांधकाम विभागाला पाच कोटी रुपये निधी प्राप्त झाला आहे. ‘अभिनव भारत मंदिर’ असे नाव दिलेल्या या वाड्यात अंदमान कारागृहासारखी प्रतिकृती तयार करण्याचे काम सध्या सुरु आहे.

कारागृहाच्या भिंतीप्रमाणे या वाड्याच्या दगडी भिंती असतील. पण आतून त्या फार मजबूत राहणार असल्याने सुरक्षेच्यादृष्टीने त्याला कुठलाही धोका निर्माण होणार नाही. सावरकरांच्या जीवनातील महत्त्वाचे प्रसंग येथे नागरिकांना बघायला मिळतील. शंभर वर्षांपूर्वी वाडा ज्या पद्धतीने दिसत होता, त्यास्वरुपाची प्रतिकृती तयार करण्यात येत आहे.

तसेच सावरकरांचे अजरामर ठरलेले साहित्य या ठिकाणी वाचायला मिळेल. यातून देशभक्तीची प्रेरणा आजच्या युवकांना मिळेल. विशेष म्हणजे ज्या तुळशी वृंदावनाची सावरकर कुटुंबांनी मनोभावे पूजा केली तिचे जतन करण्याचा निर्णय सार्वजनिक बांधकाम विभागाने घेतला आहे. या वाड्यात सावरकरांचे ज्येष्ठ बंधू बाबाराव सावरकर यांचेही वास्तव्य होते. त्यांच्याही काही आठवणी येथे पाहायला मिळतील.

विशेषत: त्यांचे दुर्मिळ फोटो मिळवण्याचे कार्य सध्या सुरु आहे. स्वा.सावरकर स्मारकास भेट देण्याऱ्या व्यक्तींना प्रखर देशभक्तीची प्रेरणा मिळेल, यादृष्टीने स्मारकाची रचना तयार करण्यात येत आहे. स्मारकाची प्रतिकृती अंतिम झाल्यानंतर त्याला तांत्रिक मान्यता घेतली जाईल आणि त्यानंतर निविदा प्रक्रिया राबवून संबंधित ठेकेदारास कार्यारंभ आदेश दिले जातील. अनेक वर्षांपासून रखडलेले काम अखेर मार्गी लागल्याने सावरकरप्रेमींनी समाधान व्यक्त केले आहे.

अभिनव भारत मंदिराची वैशिष्ट्ये

• स्वा. सावरकरांच्या जीवनातील महत्त्वाच्या प्रसंगांची प्रतिकृती

• शंभर वर्षांपूर्वीप्रमाणे वाड्याची प्रतिकृती साकारणार

• स्वा. सावरकरांनी शिक्षा भोगलेली कोठडी

• साहित्य, दुर्मीळ फोटो बघायला मिळतील

• सावरकर कुटुंबाने पुजलेल्या तुळशी वृंदावनाचे होणार जतन

अभिनव भारत मंदिरात अंदमान कारागृहातील कोठडी साकारणार आहोत. तसेच शंभर वर्षांपूर्वी वाडा ज्या स्वरूपात दिसत असेल, त्याच स्वरूपाची रचना आम्ही तयार करत आहोत. इमारतीची संपूर्ण रचना झाल्यानंतर त्याला मान्यता घेण्यात येईल.

- अरुंधती शर्मा, अधीक्षक अभियंता (सार्वजनिक बांधकाम विभाग, नाशिक)