यवतमाळ : कर्ज मिळण्याचे सर्व मार्ग बंद झाल्यावरच गरजू व्यक्ती परवानाधारक अथवा खासगी सावकाराकडे कर्जासाठी जाते. खासगी सावकारांचा व्याजदर सामान्यांच्या आवाक्याबाहेरचा असल्याने परवानाधारकांना पहिली पसंती दिली जाते. २०२१ या वर्षांत सात लाख ८८ हजार ७०६ नागरिकांनी १२ हजार परवानाधारक सावकारांकडून एक हजार सातशे कोटी रुपयांचे कर्ज घेतल्याची माहिती आहे.

कृषी व बिगर कृषी पतपुरवठा संस्थांशिवाय परवानाधारक सावकारांना वैयक्तिक कर्जाचे वाटप करण्यास राज्य शासनाने परवानगी दिली आहे. यासाठी सहकार आयुक्त व निबंधक सहकारी संस्था यांच्या कार्यालयामार्फत परवाने दिले जातात. परवानाधारक सावकार कृषी व बिगर कृषी कामासाठी पतपुरवठा करतात. सन २०२० मध्ये राज्यात परवानाधारक सावकारांची संख्या १२ हजार ९९३ होती. २०२१ मध्ये ही संख्या १२ हजारांवर आली. मात्र, २०२० पेक्षा कर्ज घेणाऱ्यांची संख्या दीड लाखाने वाढली आहे. २०२० मध्ये एक हजार २३५ कोटी ३८ लाखांचे कर्ज सावकारांनी दिले होते. तर, २०२१ मध्ये एक हजार ७५५ कोटी २५ लाखांचे कर्ज त्यांनी दिले आहे. सरकारच्या आर्थिक पाहणी अहवालातून हे वास्तव समोर आले आहे.

शेतकऱ्यांना रब्बी व खरीप हंगामात जिल्हा मध्यवर्ती सहकारी बँक, खासगी व राष्ट्रीयीकृत बँकेकडून कर्जवाटप केले जाते. मात्र, अनेक शेतकरी कर्जापासून वंचित राहत असल्याने त्यांना सावकाराच्या दारात जावे लागते. खासगी सावकारांकडून शेतकऱ्यां‍ची सर्वाधिक पिळवणूक होते. याची नोंदणी कुठेही होत नसल्याने हा आकडा गुलदस्त्यातच राहतो.

सावकारी कर्ज किती?

सन २०२० २०२१

सावकारांची संख्या

१२,९९३ १२,००१

कर्जदार

६,२३, ४१८ ७,८८,७०६

कर्जवाटप

१२३५.३८ १७५५.२५