नागपूर : तरुण व तरुणीमध्ये सहमतीने शारीरिक संबंध असल्यास त्याला बलात्कार म्हणता येणार नाही, असे महत्त्वपूर्ण निरीक्षण मुंबई उच्च न्यायालयाच्या नागपूर खंडपीठाने एका प्रकरणात नोंदविले.

या प्रकरणात तरुणाला दिलासा मिळाला असून लग्नाचे आमिष दाखवून वारंवार शारीरिक संबंध ठेवल्याने त्याच्यावरील गुन्हा व दोषारोपपत्र रद्द करण्याचे आदेश न्यायालयाने दिले. आरोपीने या विरोधात उच्च न्यायालयात धाव घेत दाद मागितली होती.

या प्रकरणावर न्यायमूर्ती विनय जोशी आणि न्यायमूर्ती वृषाली जोशी यांच्या समक्ष सुनावणी झाली. आरोपी व पीडितेची फेसबुकवरून मैत्री झाली. पुढे या मैत्रीचे प्रेमात रुपांतरण झाले व कुटुंबीयांच्या संमतीने त्यांनी लग्नाचाही निर्णय घेतला.

मात्र, काही कारणास्तव लग्न मोडले. यावर तरुणीने त्याच्यावर बलात्काराचा आरोप लावला होता. तो न्यायालयाने चुकीचा ठरवित त्याच्याविरुद्धचा गुन्हा व दोषारोपपत्र रद्द करण्याचे आदेश दिले. तसेच, बलात्कार आणि सहतीने शारीरिक संबंध ठेवणे यात बराच फरक असल्याचेही न्यायालयाने आपल्या निरीक्षणात म्हटले आहे.

अशा प्रकरणात खोटे बोलून किंवा फसवून शारीरिक संबंध प्रस्थापित झालेत का? हे तपासून पाहणे महत्त्वाचे ठरते. जर आरोपीचे उद्दिष्ट फक्त संबंध ठेवणे असेल आणि आपले ध्येय साध्य करण्यासाठी त्याने पीडितेला लग्नाचे आमिष दाखवून फसवले असेल तर तो बलात्कार समजला जाईल.

मात्र, त्याच्या हेतूमध्ये दोष असल्याचे सिद्ध होत नसल्यास किंवा लग्नाचा शब्द देऊन भविष्यात काही कारणास्तव आरोपीने लग्नास नकार दिल्यास तो बलात्कार मानला जाणार नाही. काही प्रकरणांमध्ये स्री किंवा तरुणी स्वत: प्रेमातून शारीरिक संबंधांना मंजुरी देते.

अशा प्रकरणांना बलात्काराच्या वर्गवारीत समाविष्ट करता येणार नाही, असे निरीक्षण न्यायालयाने या प्रकरणात नोंदविले आहे. याचिकाकतर्फे ॲड. राजेश नायक यांनी बाजू मांडली.