नागपूर : पेंच व्याघ्र प्रकल्पातून जाणाऱ्या नागपूर ते जबलपूर राष्ट्रीय महामार्ग क्रमांक ४४ वर पेंच व्याघ्र प्रकल्पाजवळ १६ किलोमीटर क्षेत्र परिसरात बांधण्यात आलेल्या ‘अंडरपास’मधून मागील दहा महिन्यांत सुमारे पाच हजार ४५० वन्यप्राणी गेल्याचे समोर आले आहे. ८९ वेळा या ‘अंडरपास’चा वापर वाघाने रस्ता ओलांडण्यासाठी केला आहे. भारतीय वन्यजीव संस्थेने या ठिकाणी ७८ कॅमेरे लावले आहेत. या संस्थेच्या अहवालातून ही माहिती समोर आली आहे.

राष्ट्रीय महामार्ग क्रमांक ४४ वर वाहनांच्या धडकेत मृत्युमुखी पडणाऱ्या वाघ आणि बिबट्यांची संख्या मोठी आहे. त्यामुळे महामार्ग प्राधिकरणाने या महामार्गावर वन्यप्राण्यांसाठी खबरदारीच्या उपाययोजना कराव्या, हा मुद्दा राज्य तसेच राष्ट्रीय वन्यजीव मंडळाच्या बैठकीत अनेकदा समोर आला. या खबरदारीच्या उपाययोजना कशा असाव्यात याबाबत अभ्यासाची जबाबदारी देहरादून येथील भारतीय वन्यजीव संस्थेकडे सोपवण्यात आली.

क्लिक करा - सोने खरेदीकडे नागरिकांची पाठ; भाव घटले तरीही ग्राहक मिळेना; जाणून घ्या

वन्यप्राण्यांना सुरक्षित रस्ता ओलांडता यावा यासाठी महाराष्ट्रातील नागपूर ते जबलपूर या राष्ट्रीय महामार्ग क्र. ४४ वर २५५ कोटी रुपये खर्च करून चार लहान पूल तसेच पाच ‘अंडरपास’ तयार करण्यात आले. केवळ वन्यप्राण्यांसाठी केली गेलेली ही देशातील सर्वात मोठी खबरदारीची उपाययोजना आहे. वन्यप्राणी याचा वापर सुरक्षितरीत्या करतात किंवा नाही यावर देखरेख ठेवण्यासाठी सुमारे ७८ कॅमेरा ट्रॅप या ठिकाणी लावण्यात आले आहेत.

मार्च ते डिसेंबर २०१९ या काळात या ठिकाणी किती वन्यप्राण्यांनी याचा वापर केला हे पाहण्यासाठी कॅमेरा ट्रॅप’वरून माहिती घेतली असता एक लाख ३२ हजार ५३२ छायाचित्र त्यातून मिळाले. या ‘अंडरपास’चा सर्वाधिक वापर तीन हजार १६५ वेळा हरणांनी केले आहे.

असे का घडले? - तो रडकुंडीस येऊन म्हणतो, दादाऽऽ दादाऽऽ रिक्षात बसा ना; हृदय हेलावून टाकणारा संघर्ष

११ स्वतंत्र वाघांची नोंद

६७७ वेळा रानडुक्करांनी त्याचा वापर केल्याचे दिसून आले. रानमांजर, ससे, साप यासारख्या प्राण्यांनीदेखील त्याचा वापर केल्याचे या अहवालातून लक्षात आले. ११ स्वतंत्र वाघांची नोंद या ठिकाणी करण्यात आली आहे.

संपादन - नीलेश डाखोरे