Created By: Aaj Tak

Translated By: Sakal Digital Team

महाराष्ट्र विधानसभा निवडणुकीत महायुती आघाडीच्या भव्य विजयानंतर एकदा पुन्हा ईव्हीएम (इलेक्ट्रॉनिक व्होटिंग मशीन) चर्चेचा विषय बनला आहे. काँग्रेसचे अध्यक्ष मल्लिकार्जुन खर्गे ते शिवसेनेचे (यूबीटी) नेते संजय राऊत यांच्यापर्यंत अनेक नेत्यांनी ईव्हीएममध्ये गडबडीचा आरोप केला आहे. त्यांनी यामध्ये तोडफोड आणि दंगल घालण्याची शक्यता व्यक्त केली आहे. तसेच, राष्ट्रवादीचे नेते शरद पवार यांनी निवडणूक आयोगाकडे एक महत्त्वाची मागणी केली आहे, ती म्हणजे विरोधकांना ईव्हीएमची तपासणी करण्याची संधी द्यावी, जेणेकरून निवडणुकीच्या पारदर्शकतेवर शंका येऊ नये.

या दरम्यानच सोशल मीडियावर एक व्हिडिओ मोठ्या प्रमाणावर व्हायरल होत आहे, ज्यामध्ये मोठा जमाव "ईव्हीएम हटवा, देश वाचवा" अशा घोषणा देत रस्त्यावर निदर्शने करताना दिसतो. व्हिडिओ शेअर करणाऱ्यांच्या मते, हा जमाव महाराष्ट्रातील असून ते ईव्हीएमच्या विरोधात आंदोलन करत आहेत.

स्क्रीनशॉटमधील दावा काय?

व्हायरल पोस्टमध्ये असे म्हटले आहे की, महाराष्ट्रात ईव्हीएम विरोधात लोक मोठ्या प्रमाणावर रस्त्यावर उतरले आहेत. पोस्टमध्ये याचा संदर्भ भाजपचा पराभव आणि विरोधी पक्षांनी रस्त्यावर उतरून आवाज उठवण्याच्या तयारीशी जोडलेला आहे.

पोस्टचे Archieve Version इथे पाहता येईल. 

तथ्य पडताळणीमध्ये काय आढळले?

Aaj Tak Fact Check मध्ये असे आढळले की जानेवारी 2024 मध्ये दिल्लीतील जंतरमंतर येथे EVM च्या विरोधातील हा जुना व्हिडिओ आहे. 

पुरावा 1

कीफ्रेम्स रिव्हर्स शोधाच्या माध्यमातून, आम्हाला हा व्हिडिओ 31 जानेवारी 2024 रोजी दिल्लीतील जंतरमंतर येथे झालेल्या निदर्शनाचा असल्याचे आढळले. हा व्हिडिओ वामन मेश्राम यांच्या नेतृत्वाखाली भारत मुक्ती मोर्चाने आयोजित केलेल्या आंदोलनाचा भाग आहे.

पुरावा 2

वामन मेश्राम यांच्या अधिकृत फेसबुक पेजवर 31 जानेवारी 2024 रोजी हा व्हिडिओ पोस्ट करण्यात आला आहे. पोस्टमध्ये दिलेल्या माहितीनुसार, ईव्हीएमच्या विरोधात दिल्लीतील जंतरमंतर येथे मोठे आंदोलन झाले होते.

पुरावा 3

व्हायरल व्हिडिओ आणि वामन मेश्राम यांच्या पोस्टमधील व्हिडिओत दिसणारे झेंडे आणि बोर्ड पूर्णतः जुळतात. त्यामुळे दोन्ही व्हिडिओ एका घटनास्थळावरचे असल्याचे स्पष्ट होते.

पुरावा 4

मीडिया रिपोर्ट्सनुसार, 31 जानेवारी 2024 रोजी दिल्लीतील जंतरमंतर येथे भारत मुक्ती मोर्चाने ईव्हीएमच्या विरोधात निदर्शने केली होती. या निदर्शनांमध्ये राष्ट्रवादीचे नेते शरद पवार आणि करणी सेनेचे अध्यक्ष राज शेखावत सहभागी झाले होते.

पुरावा 5

फेसबुकवर या आंदोलनाचा संपूर्ण लाइव्ह व्हिडिओ उपलब्ध आहे. 1:55:58 सेकंदांनंतर लोकांना "ईव्हीएम हटवा" अशा घोषणा देताना ऐकू येते. या व्हिडिओत व्हायरल क्लिपशी जुळणाऱ्या दृश्यांचे अनेक संदर्भ दिसून येतात.

निष्कर्ष

सोशल मीडियावर व्हायरल झालेला व्हिडिओ महाराष्ट्रातील नाही. तो दिल्लीतील जंतरमंतर येथे 31 जानेवारी 2024 रोजी झालेल्या आंदोलनाचा आहे. महाराष्ट्राच्या विधानसभा निवडणुकांशी या व्हिडिओचा काहीही संबंध नाही. व्हायरल व्हिडिओ चुकीच्या दाव्यासाठी वापरून संभ्रम निर्माण करण्याचा प्रयत्न केला जात आहे.

(Aaj Tak या संकेतस्थळाने याबाबतचा रिपोर्ट प्रसिद्ध केला आहे. शक्ति कलेक्टिव्हचा भाग म्हणून 'सकाळ'ने याचं भाषांतर केलेलं आहे.)