Chandrayaan-3: लँडर विक्रमने लावला पहिला मोठा शोध, जाणून घ्या चंद्राबद्दल खास माहिती

Chandrayaan-3: चांद्रयान 3 चे विक्रम लँडर चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर यशस्वीरित्या उतरले आहे. त्याचवेळी प्रज्ञान रोव्हर आता चंद्रावरील माहिती गोळा करत आहे. संपूर्ण देश चांद्रयान 3 च्या यशाचा आनंद साजरा करत आहे. त्याच वेळी, इस्रो चंद्रावरून प्रज्ञान रोव्हरची छायाचित्रे देखील शेअर करत आहे. दरम्यान चंद्राच्या पृष्ठभागावर खोलवर गेल्यावर तापमानात होणारा बदलाचा अंदाज इस्रोने वर्तवला आहे. लँडर विक्रमवरून चंद्राविषयी एक महत्त्वाची गोष्ट समोर आली आहे.

चांद्रयान-3 च्या विक्रम लँडरवर बसवलेल्या ChaSTE पेलोडचा प्रारंभिक डेटा आला आहे. इंडियन स्पेस रिसर्च ऑर्गनायझेशननेही याबद्दल अपडेट शेअर केले आहे. ChaSTE (चंद्राचा पृष्ठभाग थर्मोफिजिकल प्रयोग) विक्रम लँडरवर स्थापित केले आहे. हे ध्रुवाभोवती चंद्राच्या वरच्या मातीचे तापमान मोजण्याचे काम करते. ही केवळ प्राथमिक माहिती असून आत्ताच अंतिम निष्कर्ष काढू शकत नाही, असे इस्रोकडून सांगण्यात आले आहे. भविष्यात आणखी काही तथ्येही समोर येतील.

ChaSTE पेलोड चंद्राच्या मातीचं तापमान आणि उष्णतेसंबंधी वर्तन मोजतो. सोबतच, चंद्राच्या पृष्भागाखाली १० सेंटिमीटरपर्यंत खोदकाम करू शकणारं एक टेम्परेचर प्रोब देखील यात आहे. या प्रोबमध्ये १० स्वतंत्र टेम्परेचर सेन्सर्स दिले आहेत.

इस्रोने शेअर केलेल्या आलेखात चंद्राच्या पृषठभागावरील मातीचं वेगवेगळ्या खोलीवर बदलत जाणारे तापमान दाखवलं आहे. प्रोबने खोदकाम करत या तापमानाची नोंद केली आहे. चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवाची ही माहिती पहिल्यांदाच समोर आली आहे. याबाबत आणखी निरीक्षण आणि संशोधन सुरू आहे.

चांद्रयान-3 हे इस्रोचे आतापर्यंतचे सर्वात महत्त्वाकांक्षी अभियान आहे. या मोहिमेद्वारे चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवाविषयी अनेक रहस्यमय गोष्टी जाणून घेता येतील. ChaSTE मध्ये तापमान तपासणी स्थापित करण्यात आली आहे. हे प्रोब नियंत्रित एंट्री सिस्टमच्या मदतीने पृष्ठभागाच्या 10 सेमी खोलीपर्यंत पोहोचू शकते. यात 10 वेगवेगळे तापमान सेंसर आहेत. इस्रोने चंद्राच्या पृष्ठभागावर वेगवेगळ्या खोलीवर नोंदलेल्या चंद्राच्या पृष्ठभागाच्या तापमानातील फरक एका आलेखाद्वारे शेअर केला आहे.

इस्रोचे म्हणणे आहे की ही प्राथमिक माहिती आहे ज्याच्या आधारे सर्वसमावेशक निष्कर्ष काढता येत नाहीत. येत्या काही दिवसांत, आम्हाला अधिक डेटा मिळण्याची अपेक्षा आहे ज्याचे बारकाईने विश्लेषण केले जाईल.

सध्याच्या डेटामधील काही महत्त्वाचे मुद्दे -

• इस्रोने शेअर केलेल्या आलेखानुसार, चंद्राच्या पृष्ठभागाचे तापमान 50 अंश सेल्सिअसपर्यंत आहे.

• जसजसे आपण पृष्ठभागाच्या खोलीत उतरतो तसतसे तापमान झपाट्याने कमी होताना दिसत आहे.

• 80 मिमीच्या आत गेल्यानंतर, तापमान -10 अंशांपर्यंत खाली येते.

• यावरून, चंद्राच्या पृष्ठभागावर तापमान टिकवून ठेवण्याची क्षमता नसल्याचा निष्कर्ष प्रामुख्याने काढण्यात आला आहे.