सध्या रांगडा कांदा व लसूण ही पिके शेतात उभी असून, रब्बी कांदा पुनर्लागवडीस येणार आहे. बीजोत्पादनाकरिता लावलेल्या कांद्यांची रोपेसुद्धा काही शेतात उभी आहेत. अशा परिस्थितीमध्ये पुढील उपाययोजना उपयुक्त ठरतील.

रांगडा कांदा उभे पीक -
    पुनर्लागवडीनंतर ४५, ६० आणि ७५ दिवसांनी फवारणीद्वारे सूक्ष्मद्रव्ये ५ ग्रॅम प्रतिलिटर या प्रमाणात द्यावीत.
    फुलकिडे व करपा रोगाच्या नियंत्रणासाठी, फवारणी प्रतिलिटर पाणी
    पुनर्लागवडीनंतर १५ दिवसांनी, मॅन्कोझेब २.५ ग्रॅम अधिक मिथोमिल ०.८ ग्रॅम 
    पहिल्या फवारणीनंतर १५ दिवसांनी, कार्बोसल्फान २ मिलि + ट्रायसायक्‍लॅझोल १ ग्रॅम
    दुसऱ्या फवारणीनंतर १५ दिवसांनी, प्रोफेनोफॉस १ मिलि + हेक्‍झाकोनॅझोल १ मिलि
    वरील नियोजनबद्ध फवारणींनंतरही कीड व रोगांचा बंदोबस्त झाला नसल्यास, १५ दिवसांनी फिप्रोनील १ मिलि + प्रोपिकोनॅझोल १ मिलि प्रतिलिटर.

रब्बी कांदा रोपांची पुनर्लागवड -
    पुनर्लागवडीकरिता खूप जास्त वाढ झालेली किंवा अतिशय कोवळी रोपे लावणे टाळावे. रोपे उपटल्यानंतर त्यांच्या पानांचा शेंड्याकडील १/३ भाग पुनर्लागणीपूर्वी कापून टाकावा.
    बुरशीजन्य रोगांचा प्रादुर्भाव कमी करण्याकरिता, कार्बेन्डाझिम 
१ ग्रॅम प्रतिलिटर या द्रावणात रोपांची मुळे बुडवून नंतरच पुनर्लागवड करावी.
    दोन ओळींमध्ये १५ सेंमी व दोन रोपांमध्ये १० सेंमी अंतर ठेवून ४५-५० दिवसांच्या रोपांची पुनर्लागवड करावी.
    सुरवातीच्या अवस्थेत येणाऱ्या फुलकीडे आणि करपा रोगांच्या नियंत्रणासाठी, फवारणी प्रतिलिटर. 
पुनर्लागवडीनंतर २० दिवसांनी, मिथोमिल ०.८ ग्रॅम + मॅन्कोझेब २ ग्रॅम
वरील फवारणीनंतर १५ दिवसांनी, प्रोफेनोफॉस १ मिलि + हेक्‍झाकोनॅझोल १ मिलि
    पुनर्लागवडीनंतर ३० दिवसांनी ३५ किलो प्रतिहेक्‍टर या प्रमाणात नत्र द्यावे.
    पुनर्लागवडीनंतर ४०-६० दिवसांनी खुरपणी करावी.

लसूण उभ्या पिकाकरिता -
    लागवडीनंतर ३०, ४५ आणि ६० दिवसांनी सूक्ष्मद्रव्यांचा ५ ग्रॅम प्रतिलिटर या प्रमाणात पानांवर छिडकाव करावा.
    कार्बोसल्फान २ मिलि प्रतिलिटर + ट्रायसायक्‍लाझोल १ ग्रॅम प्रतिलिटर या प्रमाणात फवारणी करण्याची शिफारस आहे.
    पहिल्या फवारणीच्या १५ दिवसानंतर आवश्‍यकतेनुसार मिथोमिल १ ग्रॅम प्रतिलिटर अधिक मॅन्कोझेब १ ग्रॅम प्रतिलिटर या प्रमाणात फवारण्याची शिफारस आहे.
    दुसऱ्या फवारणीच्या १५ दिवसांनंतर प्रोफेनोफॉस १ मिलि प्रतिलिटर अधिक हेक्‍झाकोनाझोल १ मिलि प्रतिलिटर या प्रमाणात आवश्‍यकतेनुसार फवारणी करावी.
    वरील फवारणीनंतरसुद्धा फुलकिडे व पानांवरील रोग यांचा बंदोबस्त न झाल्यास फिप्रोनील १ मिलि  + प्रोपिकोनाझोल १मिलि प्रतिलिटर या प्रमाणात तिसऱ्या फवारणीनंतर १५ दिवसांनी फवारणी करावी.
    लागवडीनंतर नत्र खताचा पहिला हप्ता २५ किलो प्रतिहेक्‍टर या प्रमाणात ३० दिवसांनी, तर दुसरा हप्ता याच प्रमाणात ४५ दिवसांनी द्यावा.
    लाल कोळीचा प्रादुर्भाव आढळल्यास गंधक २ ग्रॅम प्रतिलिटर किंवा डायकोफॉल २ मिलि प्रतिलिटर या प्रमाणात फवारणी करावी.

कांदा बीजोत्पादनाच्या रोपांकरिता
    लागवडीनंतर ४०-६० दिवसांनी खुरपणी करावी.
    फुलकिडे आणि करपा रोग नियंत्रणासाठी, फवारणी प्रतिलिटर पाणी
    ट्रायसायक्‍लॅझोल १ ग्रॅम + मिथोमिल १ ग्रॅम
    १५ दिवसांच्या अंतराने, प्रोफेनोफॉस १ मिलि + मॅन्कोझेब २.५ ग्रॅम
    वरील फवारणीनंतर १५ दिवसाने, कार्बोसल्फान १ मिलि + हेक्‍झाकोनॅझोल १ ग्रॅम 
    वरील नियोजनबद्ध फवारणीनंतरही नियंत्रण न मिळाल्यास, फिप्रोनील १ मिलि + प्रोपिकोनॅझोल १ ग्रॅम 
    लागवडीनंतर नत्र खताचा पहिला हप्ता ३० दिवसांनी ३० किलो प्रतिहेक्‍टर या प्रमाणात द्यावा. दुसरा हप्ता याच प्रमाणात ४५ दिवसांनी द्यावा.
    पाण्याच्या दोन पाळ्यांमधील अंतर १० ते १२ दिवस ठेवावे.
    लागवडीच्या ८० दिवसांनंतर, तसेच फुले उमलल्यानंतर बुरशीनाशक किंवा कीटकनाशक यांच्या फवारण्या करू नयेत. कारण या फवारण्यांमुळे मधमाश्यांना हानी पोचते. त्याचा परागीकरणावर परिणाम होतो. 

- ०२१३५ - २२२०२६ (कांदा व लसूण संशोधन संचालनालय, राजगुरुनगर, पुणे.)