थायरॉईड एक महत्त्वाची ग्रंथी असून, ही ग्रंथी शरीरातील हार्मोन्सची पातळी नियंत्रित राखण्याचे काम करते. मात्र, या ग्रंथीच्या कमतरतेमुळे किंवा अतिरिक्त प्रमाणामुळे शरीराचं संतुलन बिघडण्याची शक्यता असते. अशा या महत्त्वपूर्ण ग्रंथीविषयी जाणून घेऊया.
कधी कधी आपण आपल्या आजूबाजूला अशा अनेक व्यक्ती पाहतो ज्या एकदम बारीक होत जातात किंवा काही केल्या त्यांचं वजन कमी होत नाही. किंवा काही व्यक्तींच्या गळ्याशी मोठी गाठ आलेली दिसते. अशा या थायरॉईडविषयी जाणून घेऊया.
वात, कफ आणि मेद जेव्हा दूषित होतं तेव्हा ते सगळं गळ्यात जमा होतं. त्यानंतर त्या ठिकाणी सूज येते. हळूहळू ही सूज वाढत जाते. यालाच आपण "गलगंड' झाले असे म्हणतो. आपल्या शरीरात काही अंत:स्राव करणाऱ्या ग्रंथी असतात. ज्यांचं काम शरीरातील हार्मोन्सचं संतुलन राखणं असतं. या ग्रंथींपैकीच एक ग्रंथी म्हणजे थायरॉईड ग्रंथी होय. ही ग्रंथी गळ्याच्या मधल्या भागात असते.
कोणत्या कारणाने होतो थायरॉईड?
थायरॉईडचे प्रकार कोणते ?
थायरॉईडची लक्षणे
काय करावं ?
हा आजार औषधांनी नियंत्रित केला जाऊ शकतो. पण, कधी कधी काही प्रकरणांमध्ये शस्त्रक्रियाही करावी लागते. आजाराच्या प्रकारावर किंवा गांभीर्यावर या आजाराची उपचारपद्धती अवलंबून असते. हाईपोथायराईडिज्म हा प्रकार औषधांनी नियंत्रित आणता येतो.
उदाहरणार्थ हृदयाचे कमी झालेले ठोके औषधांनी नियंत्रित करता येतात. मात्र जेव्हा हायपरथायराईडिज्म होतो त्यात थायरॉईड ग्रंथींचं वाढलेलं प्रमाण कमी करणं आवश्यक असतं. किंवा त्या ग्रंथीतून अतिरिक्त स्राव बाहेर पडू नये म्हणून काळजी घेणं आवश्यक असतं. म्हणूनच हायपरथायराईडिज्ममध्ये औषधांनी काहीही नियंत्रित होत नाही. या प्रकारात गळ्याची सूज वाढून गलगंड होण्याची शक्यता अधिक असते.
हा गलगंड वाढत गेल्यास परिणामी ऑपरेशनशिवाय कोणताही पर्याय नसतो. कारण पुढे जाऊन थायरॉईड कर्करोग होण्याचीही शक्यता नाकारता येत नाही. म्हणूनच तो गलगंड काढून टाकण्यासाठी ऑपरेशन करणं आवश्यक असतं. मात्र, बहुतांश वेळा थायरॉईड ग्रंथीचा आजार नियंत्रित राखण्यास औषधांचा उपयोग होतो. त्यामुळे घाबरण्यासारखं काहीही नाही. म्हणूनच आपण आपल्या डॉक्टरांना वेळोवेळी आपल्याला काय होतंय, याची कल्पना देणं आवश्यक आहे.
काय खाऊ नये ?
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.