लहान बाळांना अनेकदा अतिसार आणि उलट्यांचा त्रास होतो आणि हा त्रास जीवघेणाही ठरू शकतो. अशावेळी ओआरएस हे बाळासाठी संजीवनी असते.

ORS म्हणजे काय?
ORS सर्वच मातांना माहिती असेल, ORS म्हणजे(oral rehydration solution) मुख्यत्वे ORS चे मिश्रण म्हणजे पाणी (उकळलेले)साखर व मीठ याला जल संजीवनी असेही म्हटलं जातं. तर ही जलसंजीवनी का दिली जाते? ही जल संजीवनी डायरिया या रोगात शरीराच्या बाहेर पडलेले पाणी भरून काढण्यासाठी उपयोगी पड़ते. 5 वर्षाच्या आतील बालकांना अतिसाराचा त्रास होतो आणि भारतासारख्या देशात त्याची संख्या जास्त आहे. जुलाबामुळे शरीरातील पाणी आणि क्षार बाहर पड़तात आणि बाळाचा मृत्यूही होऊ शकतो. हे रोखण्यासाठी बाळाला ORS देणे अत्यंत गरजेचे असते. ORS यावर खुप प्रभावी उपाय आहे. तेव्हा अगोदर ORS द्यावे आणि त्यानंतर मग डॉक्‍टरकडे घेऊन जावे. ORS: हे बाळासाठी अमृत होय.

ORS चा इतिहास व उपयुक्तता
जागतिक आरोग्य संघटनेने 1978 मध्ये ओआरएसचा जागतिक अतिसार रोग नियंत्रण कार्यक्रम सुरू केला आणि अतिसारामुळे होणारे मृत्यू कमी करण्याचे अल्पकालीन उद्दीष्ट ठेवले. पुढे 1990 सालापासून जगभरात याचा व्यापक प्रसार झाला. ज्यामुळे लाखो बाळांचे अतिसारामुळे होणारे मृत्यू टळले. 2009 पासून ORS बरोबर झिंक देणेही सुरू झाले ज्यामुळे अतिसार नियंत्रण अधिक प्रभावी झाले.
ओआरएस हे सर्वात प्रभावी रीहायड्रेशन द्रावण आहे कारण त्यात ग्लूकोज आणि सोडियमचे उत्तम संतुलन असते. सोडियम ग्लूकोज पंप सक्रिय करण्यासाठी याची मदत होते. ओआरएस अतिसार थांबवित नाही, परंतु यामुळे हरवलेल्या द्रव आणि आवश्‍यक क्षारांची जागा घेते. ज्यामुळे डिहायड्रेशन रोखले जाईल किंवा इतर उपचार प्रभावी होईल आणि जिवास धोका कमी होईल. ओआरएस सोल्यूशनमध्ये असलेले ग्लूकोज आतड्यांना द्रव आणि क्षार अधिक कार्यक्षमतेने शोषून घेण्यास सक्षम करते.

ओ आर एस सोल्यूशन.....अतिसारावर गुणकारी पेय
जेव्हा मुलांना उलटी किंवा अतिसार होतो तेव्हा सगळ्यात महत्त्वाचा व गुणकारी उपाय म्हणजे आर एस आर एस सोल्युशन. हे फार्मसीत डब्ल्यू एच ओ आर एस पावडर म्हणून मिळते. छोटा साचेट एक ग्लास स्वच्छ पाण्यात टाकून तयार करतात. तसेच मोठे पाकिट एक लिटर म्हणजेच पाच ग्लास स्वच्छ पिण्याच्या पाण्यात टाकून बनवतात.

घरीच जर ओ आर एस बनवायचे झाले तर एक लिटर स्वच्छ पिण्याच्या पाण्यात सहा चमचे साखर व अर्धा चमचा मीठ टाकून बनवावे . त्याची चव अश्रू एवढी खारट असायला पाहिजे . साखर जास्त झाली तर डायरिया वाढ़ शकतो. मीठ जास्त झाल्यास बाळ ते पिऊ शकत नाही

ओ आर एस चे पावडर फक्त स्वच्छ पाण्यातच मिसळावे. दूध , सूप, फळांचा रस यामध्ये मिसळू नये किंवा त्यात अजून साखर सुद्धा मिसळू नये. तीन ते चार वेळा पातळ संडास झाल्यास ओ आर एस चे पाणी पाजणे सुरू करावे. दोन वर्षाखालील मुलांसाठी पाव ते अर्धा कप ओ आर एस घोळ व दोन वर्षावरील मुलांसाठी अर्धा ते एक कप प्रत्येक पातळ संडाससाठी द्यावा .

हगवण खूप जास्त आहे आणि आणि बाळाला दिवसातून पाच ते सहा वेळेपेक्षा कमी सू होते आहे, खूप जास्त उलट्या होत असल्यास, खूप चिडचिड करीत असल्यास, सुस्त पडल्यास, डोळे व टाळू खूप आत गेल्यासारखे दिसल्यास, जीभ कोरडी पडली असल्यास, झटके आल्यास डॉक्‍टरकडे जावे.