कृत्रिम भित्तीकांचे ‘स्कुबा’द्वारे सर्वेक्षण
जिल्ह्यात ४४ भित्तीका ; सेंट्रल मरिन फिशरिजच्या तज्ज्ञांकडून पाहणी
राजेश शेळके : सकाळ वृत्तसेवा
रत्नागिरी, ता. २५ : तामिळनाडू आणि कर्नाटकच्या धर्तीवर मत्स्योत्पादन वाढवण्यासाठी जिल्ह्यातील किनारी भागात ४४ ठिकाणी कृत्रिम भित्तीका उभारण्यात आल्या आहेत. याला दोन वर्षांचा कालावधी पूर्ण होत आला असून, त्याचे काय परिणाम झाले आहेत याचे सर्व्हेक्षण लवकरच होणार आहे. हे सर्व्हेक्षण सेंट्रल मरिन फिशरिजच्या तज्ज्ञांकडून स्कुबा डायव्हर्सच्या मदतीने केले जाणार आहे.
कृत्रिम भित्तीकांमध्ये शेवाळ तयार होते आणि तेथे माशांची पैदास वाढते. खाद्यासाठी मासे अशा ठिकाणी वास्तव्य करतात. तिथे मासे अंडी (ब्रिडिंग) घालतात. त्यामुळे मत्स्योत्पादनात मोठी वाढ होणे अपेक्षित आहे तसेच नामशेष होत चाललेल्या काही माशांच्या प्रजातींचेही संवर्धन होणार आहे. मागील दोन वर्षात मत्स्य संवर्धनाच्यादृष्टीने काय फायदा झाला, याचा अभ्यास सेंट्रल मरिन फिशरिजमार्फत केला जाणार आहे. याचा अहवाल वरिष्ठांना सादर केला जाणार आहे.
भारतातील ६५ मत्स्य प्रजातींपैकी ३५ प्रजातींचे मत्स्योत्पादन शून्यावर आल्याचे अभ्यासातून पुढे आले आहे. त्या प्रजातींचे संरक्षण ही काळाची गरज असल्याने मत्स्य विभागातर्फे दोन वर्षांपूर्वी जिल्ह्यात कृत्रिम भित्तीका उभारण्यात आल्या. हा प्रकल्प तामिळनाडू येथील सेंट्रल मरिन फिशरिज रिसर्च इन्स्टट्यूटचे प्रधान शास्त्रज्ञ डॉ. जो. किझाकुडम यांच्या मार्गदर्शनाखाली करण्यात आला. त्यासाठी दापोली, कोंडकारूळ, रत्नागिरी आणि साखरीनाटे आदी ठिकाणी जनजागृती केली गेली. या भित्तीकामुळे मासेमारीला अडथळा निर्माण होईल, असा समज झाल्याने सुरुवातीला स्थानिक मच्छीमारांनी या प्रकल्पाला विरोध केला होता; परंतु मत्स्यविभागाकडून संवाद साधत त्यावर मात केली. जिल्ह्यात आतापर्यंत ४४ भित्तीका उभारलेल्या आहेत.
---
चौकट
कृत्रिम भित्तीका म्हणजे काय?
कृत्रिम भित्तीका मासळी एकत्रित करण्याचे एक शास्त्रोक्त अभ्यास करून निर्माण केलेले साधन आहे. हे साधन समुद्राच्या तळावरील आढळणारी वनस्पती व मासळीची उपलब्धता विकसित करते आणि मासळी समूहांना एकत्रित आणण्यास उपयुक्त ठरते. कृत्रिम भित्तीकांची पाखरण करण्यासाठी पाण्याची खोली, जलप्रदूषण, समुद्रकिनारा, पाण्याची पारदर्शकता, लाटांचे प्रमाण यावर अवलंबून असते.
---
कोट
केंद्र शासनाचा हा प्रकल्प असून, जिल्ह्यात मत्स्य विभागाने कृत्रिम भित्तीका उभारल्या आहेत. याचा सकारात्मक परिणाम दोन वर्षांनी आपल्याला दिसणार असून, मत्स्योत्पादन वाढीस मदत होणार आहे. दोन वर्षांचा अवधी आता संपत आला असून, सेंट्रल मरिन फिशरिजच्या तज्ज्ञांकडून त्याचा लवकरच सर्वे होणार आहे.
- सागर कुवेसकर, प्रभारी सहाय्यक मत्स्य आयुक्त रत्नागिरी