Yoga Day 2023 : देशातच नव्हे तर जगभरात योगाला नवी ओळख मिळवून देणारे योगगुरू बाबा रामदेव यांनी गंगोत्रीच्या गुहांमध्ये ध्यानधारणेतून आध्यात्मिक प्रेरणा मिळवून योगाला जनसामान्यांपर्यंत नेण्याचे काम केले आहे. येथेच त्यांनी स्वामी अपरोक्षनंद यांच्याकडून योगाच्या युक्त्या शिकून घेतल्या.
ते गंगोत्रीला आपले आध्यात्मिक जन्मस्थान मानतात. आजही येथे बांधलेल्या त्यांच्या जुन्या दिव्य योग मंदिराच्या माध्यमातून ते ऋषी-मुनींना पतंजलीचे पदार्थ आणि भाजीपाला देऊन त्यांची सेवा करत आहेत.
बाबा रामदेव यांनी 1992 ते 94 दरम्यान श्री कृष्ण आश्रम, गंगाबाग, सोहम गुफा, गौरीकुंड आदी ठिकाणी साधना करून आध्यात्मिक ज्ञान प्राप्त केले. 2014 मध्ये ते गंगोत्रीच्या पुढे तपोवनातही गेले होते. येथून प्रेरणा घेऊन त्यांनी गावे स्वावलंबी करण्याची मोहीम सुरू केली.
1995 मध्ये सेवानिवृत्ती घेतल्यानंतर त्यांनी योगाला गुहा, लेणी आणि उच्चभ्रू लोकांच्या कक्षेतून बाहेर काढून सर्वसामान्यांपर्यंत नेण्याचा ध्यास घेतला.
गंगोत्री येथे 12 वर्षांपासून राहणाऱ्या स्वामी रामदेव यांच्या वारसा असलेल्या दिव्य योग मंदिराचे प्रभारी स्वामी राघवानंद सांगतात की, आचार्य बाळकृष्णही येथेच राहायचे आणि येथे भेट देत असत. अर्चा, चिओरा, शतावर, रुद्रावंती, जटामाशी, भोटिया चहा आणि च्यवनप्राशमध्ये वापरल्या जाणार्‍या औषधी वनस्पती आमच्या परिसरात उगवल्या जातात.
अध्यात्म आणि गुरुकुलाचे शिक्षण घेतल्यानंतर रामदेव यांनी जगाचा त्याग करून निवृत्ती घेण्याचा निर्णय घेतला. आणि ते संन्यासीसारखे जीवन जगू लागले.
आता त्यांच्या जीवनाचा एकच उद्देश लोकांना योग शिकवणे हा होता, नंतर त्यांनी परदेशी कंपन्यांची लूट केली. यामुळे, स्वदेशी वस्तू बनवण्याची योजना आखण्यात आली, त्यानंतर पतंजली योगपीठाची स्थापना करण्यात आली.
ज्याद्वारे स्वदेशी उत्पादने भारतात लाँच करण्यात आली. आज पतंजलीची उत्पादने संपूर्ण जगाच्या बाजारपेठेत विकली जातात, पतंजली आपल्या देशात पूर्णपणे व्यापलेली आहे.
धाराली गावात पतंजलीची ३० एकर जमीन घेऊन गावकऱ्यांना तेथे वनौषधीची लागवड करण्याची योजना आहे. फळ प्रक्रियेसाठी एक इमारत तयार करण्यात आली होती, परंतु 2013 च्या आपत्तीत जमीन आणि इमारतीचे नुकसान झाल्यामुळे ही मोहीम पुढे सरकू शकली नाही.
श्री कृष्ण आश्रम धामचे महंत ब्रह्मचारी देखील मानतात की गंगेच्या उगम भागात योगसाधना केल्याने दैवी अनुभूती मिळते. बाबा रामदेव यांचा गंगोत्रीशी असलेला संबंध याशिवाय अनेक दशकांपासून देशी-विदेशी शिष्यांना योगाचे शिक्षण देणारे स्वामी सुंदरानंदही येथे योग ध्यानाचा मनोरा उभारत आहेत.
सकाळ+ चे सदस्य व्हा
ब्रेक घ्या, डोकं चालवा, कोडे सोडवा!
शॉपिंगसाठी 'सकाळ प्राईम डील्स'च्या भन्नाट ऑफर्स पाहण्यासाठी क्लिक करा.
Read latest Marathi news, Watch Live Streaming on Esakal and Maharashtra News. Breaking news from India, Pune, Mumbai. Get the Politics, Entertainment, Sports, Lifestyle, Jobs, and Education updates. And Live taja batmya on Esakal Mobile App. Download the Esakal Marathi news Channel app for Android and IOS.