तात्या लांडगे

सोलापूर : सोलापूर शहर किंवा गावातील महिलांनी स्थापन केलेल्या बचत गटाला एक वर्ष पूर्ण झाल्यावर त्यांना बॅंकांकडून सुरवातीला दीड लाखांपर्यंत कर्ज मिळते. त्याची परफेड वेळेत झाल्यावर त्या गटाला तीन लाखांपर्यंत कर्ज मिळते. त्यानंतर कर्जाची मर्यादा वाढते. तीन लाखांपर्यंत कर्ज वार्षिक सात टक्के व्याजदराने मिळते. त्यापुढील रकमेसाठी बॅंका नियमाप्रमाणे व्याजदर लावून कर्ज देतात. त्यासाठी कोणतेही तारण किंवा जामीनदार लागत नाही.

सोलापूर जिल्ह्यात २८ हजार बचत गट आहेत. महिला आर्थिक विकास महामंडळ (मआविम) व उमेद अशा दोन्ही संस्था महिलांना आर्थिक सक्षम करण्याचे काम करतात. त्याअंतर्गत सोलापूर जिल्ह्यातील तीन लाख महिला बचत गटांशी जोडल्या असून दरवर्षी त्यांना बॅंकांच्या माध्यमातून २७५ कोटींपर्यंत कर्जवाटप केले जाते. २०२५-२६ या आर्थिक वर्षात बचत गटांना २४५ कोटींचे कर्जवाटप झाले असून उद्दिष्टानुसार महिलांना ३१ मार्चपूर्वी आणखी २६ कोटींचे कर्जवाटप केले जाणार आहे.

या कर्जाचे हप्ते महिन्याला असतात आणि महिलांना सहजपणे भरता येईल हप्त्याची रक्कम असते. कर्जासाठी कोणताही जामीनदार किंवा तारण द्यावे लागत नाही. व्यवसायाचा कृती आराखडा बॅंकेत सादर करून त्या बचत गटाला ३ ते २५ लाखांपर्यंत कर्ज मिळते. या कर्जातून महिलांनी छोटे-मोठे व्यवसाय करून स्वावलंबी होणे अपेक्षित आहे.

लाखो महिला बनल्या स्वावलंबी

जिल्हा परिषदेचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी कुलदीप जंगम, जिल्हा ग्रामविकास यंत्रणेचे प्रकल्प संचालक चंद्रशेखर जगताप यांच्या मार्गदर्शनाखाली जिल्हाभरात ‘उमेद’ अभियानाची घौडदौड सुरु आहे. २४ हजारांहून अधिक बचत गटांशी सध्या अडीच लाखांपर्यंत महिला जोडल्या आहेत. अनेक महिला छोट्या-मोठ्या व्यवसायाच्या माध्यमातून स्वावलंबी बनल्या आहेत.

- सचिन चवरे, जिल्हा अभियान व्यवस्थापक, उमेद, सोलापूर

नवीन बचत गट कसा स्थापन करायचा?

गावातील किमान दहा महिला एकत्रित येऊन बचत गट स्थापन करू शकतात. त्या महिलांनी गाव स्तरावरील समुदाय संसाधन व्यक्तीकडे त्यांची कागदपत्रे द्यायची असतात. त्यांच्या माध्यमातून बचत गटाची ऑनलाइन नोंदणी होते. त्याद्वारे बॅंकेत संयुक्त खाते उघडावे लागते. तो गट अधिकृत झाल्यावर त्याला ‘उमेद’कडून सुरवातीला ३० हजार रुपयांचा फिरता निधी मिळतो. तो परतफेड करायचा नसतो. त्यानंतर ६० हजार रुपये ‘उमेद’कडूनच वार्षिक ३ टक्के व्याजदराने दिले जातात.

जिल्ह्यातील बचत गटांची स्थिती

• एकूण बचत गट

• ३०,०००

• संलग्नित महिला

• ३ लाख

• यंदा कर्जवाटपाचे उद्दिष्ट

• २७१ कोटी

• तीन लाखांपर्यंतच्या कर्जाचा व्याजदर

• ७ टक्के

• कर्जाची मर्यादा

• २५ लाखांपर्यंत