विद्यार्थी पान, गुटख्याच्या विळख्यात
शाळांच्या १०० मीटरच्या आवारात टपऱ्या; कारवाईबाबत पालिका ढिम्म
सकाळ वृत्तसेवा
मुंबई, ता. २४ ः मुंबईतील शाळांच्या १०० मीटर परिसरात तंबाखूजन्य पदार्थांची विक्री आणि सेवन यावर बंदी आहे. तरीही शाळांच्या आवारात किंवा आसपास गुटखा, पान-मसाला, सिगारेट इत्यादी तंबाखूजन्य पदार्थांची विक्री करणाऱ्या टपऱ्या राजरोस सुरू आहेत. त्यावर कारवाई करण्यासाठी शिवसेना आक्रमक झाली आहे. पोलिस, पालिका प्रशासन आणि शाळा व्यवस्थापनाचे टपऱ्यांकडे दुर्लक्ष आहे, मात्र विद्यार्थी पान, गुटखा, सिगारेटच्या आहारी जाण्याचे प्रमाण वाढू लागल्याबद्दल चिंता व्यक्त होत आहे.
मुंबईतील शाळा सुरू झाल्या आहेत. नवे शैक्षणिक वर्ष सुरू झाले आहे. शाळा गजबजून गेल्या आहेत. शाळा आणि महाविद्यालयाच्या १०० मीटर परिसरात विद्यार्थ्यांना मादक पेय, तंबाखू, गुटखा, तंबाखूजन्य पदार्थांची विक्री करण्यास मनाई आहे, मात्र काही पानटपरीचालक नियम धाब्यावर बसवत हे पदार्थ राजरोस शाळांच्या परिसरात विकत आहेत. बेकायदेशीर तंबाखूजन्य पदार्थांची विक्री करणाऱ्या टपरीचालकांवर कारवाई करण्याची मागणी महाराष्ट्र राज्य शिक्षक व शिक्षकेतर कर्मचारी सेनेने पालिकेचे सहाय्यक आयुक्त, सहाय्यक पोलिस आयुक्तांकडे केली आहे. संघटनेचे अध्यक्ष संजय नटे यांनी टपऱ्या हटवण्याची मागणी केली आहे. शिक्षकेतर सेनेचे विधानसभा संघटक प्रशांत निरभवणे, उपविभाग संघटक प्रदीप सकपाळ, शाखा संघटक चंद्रकांत हळदणकर आदी या विषयाचा पाठपुरावा करीत आहेत. त्यांनी मुंबईतील पानटपऱ्यांविरोधात आक्रमक भूमिका घेतली आहे.

येथे टपऱ्यांचे प्रमाण अधिक
गोवंडी, लल्लूबाई कंपाउंड, शिवाजीनगर, भारतनगर वा, भांडुप, चेंबूर, बोरिवली पूर्व, सांताक्रूझ, घाटकोपर, कुर्ला पूर्व-पश्चिम, गोरेगाव, कांदिवली

पालिकेची जबाबदारी
तंबाखू, सिगारेट आणि गुटख्याच्या अनधिकृत टपऱ्या हटवण्याची जबाबदारी पालिकेची आहे, मात्र टपऱ्यांच्या मालकांचे पालिकेच्या अधिकाऱ्यांशी हितसंबंध असल्यामुळे कारवाई होत नसल्याचे दिसून येते. कारवाईबाबत पालिका टाळाटाळ करीत आहे.

मुले व्यसनाधीन होत असल्‍याचे शिक्षकांना वाटत असून, त्‍यांनी कारवाईची मागणी केली आहे. विक्रेते स्थानिक असल्‍याने शिक्षकांना भीती असते. खरे तर पालिका प्रशासन किंवा पोलिसांनी ही गंभीर बाब समजून कठोर कारवाई करायला हवी, पण तसे होत नाही.
विजय पाटील,
कार्याध्यक्ष, मुंबई महापालिका माध्यमिक शिक्षक सेना

शाळेतील मुले व्यसनाधीन होत आहेत. त्यांच्या आरोग्यावर परिणाम होत आहे. मुले गुन्हेगारीकडे वळत आहेत. त्यांना यापासून वाचवले पाहिजे. त्यासाठी शाळांच्या आवारात असलेल्या तंबाखू, गुटख्यांच्या टपऱ्यांवर कारवाई झाली पाहिजे.
- प्रकाश वाणी,
संघटक, महाराष्ट्र राज्य शिक्षक शिक्षकेतर संघटना
शिवसेना (उद्धव बाळासाहेब ठाकरे)

पालकांनी लक्ष देण्याची गरज
श्रीमंत शाळांच्या आवारात व्यसनाचे प्रमाण वेगळे आहे. पालकांनी मुलांकडे भरपूर पॉकेटमनी दिल्यामुळे मुले चैन करत असल्याचे दिसून येते. मोठ्या मुलांच्या संगतीत आठवी, नववी, दहावीची मुले मोठ्या प्रमाणात व्यसनी बनत असल्याचे दिसून येते. चित्रपट आणि माध्यमांचाही मुलांवर परिणाम होत आहे, अशी प्रतिक्रिया निवृत्त शिक्षक विनायक वळवईकर यांनी दिली.

नियमांची पायमल्ली
केंद्र शासनाच्या ‘सिगारेट तंबाखूजन्य पदार्थ नियंत्रण कायदा २००३ नुसार शाळांच्या प्रवेशद्वारापासून १०० मीटरच्या परिघात तंबाखूजन्य पदार्थ विक्रीस बंदी घालण्याबाबतच्या सूचना देण्यात आल्या आहेत. तंबाखू नियंत्रण कायद्यात कलम ४ नुसार शैक्षणिक संस्थांसह सार्वजनिक ठिकाणी धूम्रपानास बंदी आहे. कलम (अ) नुसार तंबाखूविक्री लहान मुलांना आणि लहान मुलांकडून करून घेण्यास बंदी आहे. कलम (ब) शैक्षणिक संस्थांपासून १०० मीटर परिघात तंबाखूविक्रीस बंदी आहे. तसेच शाळेच्या प्रवेशद्वारावर ‘तंबाखूमुक्त शाळा - या शाळेच्या १०० यार्ड परिसरात सिगारेट आणि इतर तंबाखू उत्पादने विकण्यास बंदी आहे, मात्र या नियमाची अंमलबजावणी होत नसल्याचे दिसून येते.