फराळाच्या निर्यातीला टॅरिफचा फटका!
तरीही अमेरिकेतील ग्राहकांमध्ये मागणी कायम
वंशिका चाचे
ठाणे, ता. १२ : परदेशात राहणाऱ्या भारतीयांसाठी दिवाळी म्हटली की घरगुती फराळाशिवाय सणाची मजाच नाही. ठाण्याच्या मेधा देशपांडे यांनी गेली २५ वर्षे घरगुती चवीचा फराळ देश-विदेशात पोहोचवण्याचे काम केले आहे. यंदा मात्र अमेरिकेतील ग्राहकांसाठी ही गोड परंपरा थोडी कडू ठरत आहे. अमेरिकन प्रशासनाने लावलेल्या ५० टक्के टॅरिफचा फटका फराळ निर्यातीलाही बसला आहे. टॅरिफमुळे ग्राहकांना फराळ महागात पडत आहे, तरीही मागणी कमी झाली नसल्याचे दिसून येत आहे.
गेल्या दोन दशकांहून अधिक काळ मेधा देशपांडे यांचा गृहउद्योग हा ‘हातगुणांचा स्वाद’ म्हणून ओळखला जातो. बेसन-रव्याचे लाडू, चकली, करंजी, चिवडा, चिरोटे, अनारसे (तळलेले व बेक्ड), बेक्ड शंकरपाळे, गोड-तिखट फराळ आणि अगदी डाएट फराळाचे प्रकारही त्यांच्या मेनूमध्ये असतात. प्रोफेशनल पॅकिंग, बबल रॅप आणि सुरक्षित कुरिअर व्यवस्थेमुळे परदेशातील ग्राहकांचा त्यांच्यावर विश्वास आहे.
त्यांच्या फराळाला केवळ अमेरिकाच नव्हे तर यूके, ऑस्ट्रेलिया, फ्रान्स, जर्मनी, सिंगापूर, न्यूझीलंड, बँकॉक, ब्रुनेई, दुबई, नेदरलँड्स, कॅनडा, इजिप्त आणि आयर्लंडसह भारतातील विविध राज्यांतून मागणी असते. यावर्षीही फराळाला मागणी कायम आहे. पण अमेरिकेने ५० टक्के आयात शुल्क लावल्यामुळे तेथील भारतीय ग्राहकांना यावर्षी फराळ परवडेल का, अशी शंका उपस्थित झाली होती. याविषयी सांगताना देशपांडे म्हणाल्या, ‘‘आमच्यासाठी आणि ग्राहकांसाठी ही बाब आर्थिकदृष्ट्या आव्हानात्मक आहे. तरीही अनेक ग्राहक ‘घरच्यांसारखा फराळ’ चाखण्यासाठी ऑर्डर देत आहेत.’’
दरवर्षीप्रमाणे अमेरिकेहून फराळाच्या ऑर्डर आलेल्या आहेत. त्यामध्ये काहींनी हात आखडता घेतला आहे; पण दिवाळीमध्ये घरगुती फराळ चाखण्याची परंपरा ते कायम ठेवणार आहेत. परदेशात राहणाऱ्या भारतीयांसाठी दिवाळीचा फराळ हा केवळ खाण्याचा पदार्थ नसून तो भावनिक नात्याचा धागा आहे. परदेशात असलेल्या कुटुंबीयांसाठी ‘आईच्या हातचा फराळ’ कुरिअरमधून येणं ही परंपरेशी जोडणारी एक अनुभूती असते. पण ५० टक्के टॅरिफमुळे फराळाच्या गोडव्याला महागाईचा कडवटपणा आल्याने खंत वाटते, असेही मेधा देशपांडे म्हणाल्या.

हे अतूट नाते
दर कितीही वाढले तरी ‘चवीशी आणि संस्कृतीशी’ असलेलं हे नातं तुटणार नाही. आमचा फराळ अमेरिकेपर्यंत पोहोचत राहील. कारण ही फक्त चव नाही तर ती घराची आठवण आहे, अशी भावना मेधा देशपांडे यांनी व्यक्त केली.