राजीव डाके : सकाळ वृत्तसेवा
ठाणे, ता. ५ : राज्य उत्पादन शुल्क खात्याच्या ठाणे विभागाने गेल्या २१ महिन्यांत रसायनयुक्त दारूसह तब्बल ४४ लाख ८२ हजार लिटर विदेशी बनावटीची दारू जप्त केल्याची कामगिरी केली आहे. यादरम्यान सात हजार ५३१ गुन्हे दाखल करून पाच हजार ४१४ संशयितांना गजाआड केले आहे. जप्त केलेल्या मुद्देमालाची किंमत तब्बल ४७ कोटी ७० लाख आहे. गोवा, राजस्थान राज्यांतून ठाणे जिल्ह्यात जणू अवैध दारूचा पूरच येत असल्याचे हे चित्र असून, आगामी निवडणुकीची खबरदारी म्हणून ठाणे विभाग आणखी दक्ष झाला असून, अनधिकृत वाहतूक आणि विक्रीवर नजर ठेवून आहे.

ठाणे, मुंबई आणि गुजरात सीमा भागात मोठ्या प्रमाणात गोवा आणि इतर राज्यांमधून बनावट आणि महाराष्ट्राचा कर चुकवणाऱ्या दारूची विक्रीसाठी ठाणेमार्गे वाहतूक होते. अशा वाहतुकीवर ठाणे उत्पादन शुल्क विभागाची चोख नजर असते. जिल्हा अधीक्षक प्रवीण तांबे यांच्या मार्गदर्शनाखाली भरारी पथके तत्पर असतात. विभागाचे गुप्त माहितीदारांचे जाळे अधिक सक्षम असल्याने अवैध दारूची वाहतूक आणि निर्मिती या अधिकाऱ्यांना वेळोवेळी समजते. त्यानुसार ठाणे जिल्हा विभागाने २१ महिन्यांत ठिकठिकाणी धाडी टाकून, तसेच गोपनीय माहितीनुसार महामार्गांवर विविध ठिकाणी सापळे लावून मोठ्या कारवाया केल्या आहेत. त्यामध्ये रसायननिर्मित गावठी दारू आणि बनावट विदेशी दारू जप्त केली आहे. या कारवाईचे उत्पादन शुल्क मंत्रालय आणि अधिकाऱ्यांकडून कौतुक करण्यात आले आहे.

रसायनयुक्त दारू
रसायनयुक्त दारू तयार करण्यासाठी युरिया, गुळाचे द्रावण, फळांच्या साली, नवसागर आदी पदार्थ वापरतात. हे पदार्थ मोठ्या बॅरेलमध्ये ठेवून जमिनीखाली पुरून ते सडवतात. त्यानंतर ते मिश्रण भट्टीवर तापवून दारू तयार करतात, तिला रसायनयुक्त अथवा गावठी दारू म्हटले जाते.

बनावट विदेशी दारू
गोव्यासारख्या काही राज्यांमध्ये भारतीय बनावटीची विदेशी दारू तयार केली जाते. या दारूला देशात जादा कर आकारला जात असल्याने काही जण भारतीय बनावटीची विदेशी दारू तयार करून ती अनधिकृतपणे बाजारात विक्रीसाठी त्यांच्या नेटवर्कच्या माध्यमातून पाठविली जाते. अशा दारूमुळे ग्राहकांची फसवणूक होतेच, परंतु सरकारच्या कराचीदेखील मोठी चोरी होते.

१ एप्रिल २०२४ ते ५ नोव्हेंबर २०२५ दरम्यानची कारवाई :
भारतीय बनावटीची विदेशी दारू जप्त : २,२४,००० लिटर
रसायनयुक्त जप्त दारू : ४२,५८,५५० लिटर
संशयित आरोपी अटक : ५,४१४
गुन्ह्यातील जप्त वाहने : ५१३
गुन्हे दाखल : ७,५३१