कोल्हापूर : बाजारपेठेत देवगड हापूस लिहिलेल्या कागदी बॉक्समध्ये देवगड हापूसऐवजी कर्नाटकी आंबे घालून विक्री होते, कोल्हापुरी गुळाचे लेबल लावून प्रत्यक्ष कर्नाटकी गूळ विकला जातो. अशा हलक्या पण गुणवत्तापूर्ण शेतमाल म्हणून विक्री करीत ग्राहक व शेतकऱ्यांची फसवणूक केली जाते. त्याला आळा घालण्यासाठी पणन महामंडळाने आता पुढाकार घेतला आहे. शेतकऱ्यांनी शेतमालाचा क्यूआरकोड करून तो शेतमालावर लावण्यासाठी प्रोत्साहन देत आहे. त्यामुळे ग्राहकांना दर्जेदार शेतमालाची खात्री करून मालाची खरेदी करता येणे शक्य होणार आहे.

अस्सल शेतीमालांची मागणी व खरेदी करणारा ग्राहक आहे. मात्र, काही विक्रेत्यांकडून निकृष्ट माल स्वस्तात खरेदी करून तोच माल स्वच्छ करून अथवा चांगल्या पॅकिंगमध्ये महागात विकला जातो. त्यामुळे अनेक ठिकाणांच्या अस्सल शेतीमालाची व ब्रॅण्डची बदनामी होते. कोल्हापुरातही आंबा किंवा गूळ उत्पादनाबाबत असे प्रकार घडतात. जे शेतकरी अस्सल व गुणवत्तापूर्ण शेती उत्पादन घेतात, तो ब्रॅंण्डेड, चांगला शेतमाल ग्राहकांना मिळावा, फसवणूक होऊ नये, चांगला दर मिळावा, यासाठी शेतकऱ्यांनी उत्पादनाचा क्यूआर कोड काढावा, याबाबत पणन महामंडळात जागृती घडवत आहे.

ग्राहकाने शेतमालावरील क्यूआर कोड स्कॅन केल्यास शेतकऱ्याचे नाव, फोटो, फोननंबर, उत्पादन घेतलेल्या ठिकाणांचा पत्ता, उत्पादनातील घटक, टिकाऊपणा, उत्पादन कालावधी, तसेच गुणवत्ता प्रमाणपत्र यापासून ते उत्पादन प्रक्रियेचा फोटो किंवा व्हिडिओ ग्राहकाला पाहता येईल. यातून अस्सल मालाची निवड करता येणेही शक्य होईल. ग्राहकाला एका क्लिकवर माहिती मिळणार आहे. क्यूआर कोड काढण्यासाठी पणन महामंडळ मार्गदर्शन करत आहे.

- सुभाष घुले, उपव्यवस्थापक, पणन महामंडळ

महाबळेश्वरच्या स्ट्रॉबेरीला जीआय मानांकन आहे. अशीच स्ट्रॉबेरी नाशिकसह अन्य जिल्ह्यातही पिकवली जाते. काही वेळा बाहेरच्या जिल्ह्याची स्ट्रॉबेरी महाबळेश्वरची स्ट्रॉबेरी असल्याचे भासवून विक्री झाली. त्यामुळे ग्राहकांची फसवणूक झाल्याच्या तक्रारी वाढल्या. यासाठी महाबळेश्वर स्ट्रॉबेरीचा क्यूआर कोड पॅकिंगवर घालण्यास सुरुवात केली. ग्राहकाला अस्सल स्ट्रॉबेरी मिळू लागली.

- गणपत पारटे, भिलार, जि. सातारा